De wet modern migratiebeleid (MoMi) komt eraan
Met de aanstaande Wet modern migratiebeleid (MoMi) wil de minister voor Immigratie en Asiel tot een efficiëntere uitvoering van de Vreemdelingenwet komen (voor zover het gaat om reguliere migranten).
Als een vreemdeling zich duurzaam in Nederland wil vestigen, dan moet er vaak eerst een machtiging tot voorlopig verblijf (MVV) worden aangevraagd vanuit het land van herkomst. Als deze procedure dan positief doorlopen is, moet vervolgens in Nederland een aanvraag voor een verblijfsvergunning worden ingediend bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Voor beide procedures moeten administratieve kosten (leges) worden betaald. Bovendien moeten vaak dezelfde documenten (huwelijksakte etc.) worden overgelegd in het kader van zowel de MVV-aanvraag als de aanvraag om een verblijfsvergunning. Door de wet MoMi zou dit bureaucratische proces gestroomlijnd moeten worden.
Toegang- en verblijfsprocedure (TEV)
Referenten en vreemdelingen kunnen op basis van de MoMi voortaan gebruikmaken van de Toegang- en Verblijfsprocedure (TEV). Zij hoeven dan niet meer twee aparte aanvragen voor een machtiging tot voorlopig verblijf (MVV) en verblijfsvergunning in te dienen. Na afgifte van de MVV, verleent de IND de verblijfsvergunning automatisch.
Voor vreemdelingen die niet MVV-plichtig zijn komt er de zogenaamde VVR-referentprocedure. De referent kan voor de vreemdeling al een aanvraag voor een verblijfsvergunning indienen terwijl betrokkene nog in het buitenland verblijft.
Rol van referenten wordt belangrijker
Daarnaast wil de minister door middel van de wet MoMi tot een betere handhaving van de Vreemdelingenwet komen. De rol van referenten (de persoon of organisatie bijvoorbeeld een bedrijf of onderwijsinstelling die de vreemdeling naar Nederland wil laten komen) verandert en wordt belangrijker.
Referenten mogen zelf verblijfsaanvragen indienen voor de vreemdeling. Ook kunnen zij bezwaar en beroep instellen. Rechtspersonen en ondernemingen kunnen zich laten erkennen. Dan worden zij ‘erkende’ referent.
Voor erkende referenten gelden bepaalde voordelen, waaronder met name een verkorte afhandelingsduur van een MVV-aanvraag tot twee weken. In sommige gevallen (onderwijsinstellingen, au-pairbureaus, werkgevers van kennismigranten) is erkenning zelfs verplicht. Het systeem van erkende referenten heeft wel iets weg van de procedure rond toelating van kennismigranten zoals die nu reeds geldt.
Referenten die gezinsleden naar Nederland willen halen kunnen overigens niet worden erkend. Zij zijn natuurlijke personen waardoor erkenning voor hen niet mogelijk is.
De wet MoMi leidt tot nieuwe verplichtingen voor referenten
De wet MoMi creëert ook diverse nieuwe verplichtingen voor met name referenten: een zorgplicht, een informatieplicht en een administratieplicht. Het niet-nakomen van een van deze verplichtingen kan tot forse boetes leiden, oplopend tot 3.000 euro voor rechtspersonen en tot 1.500 euro voor natuurlijke personen. Ook kunnen de kosten van verhaal (bijvoorbeeld als een vreemdeling moet worden uitgezet) dan op de referent verhaald worden.
Deze maatregelen brengen met zich mee, dat de overheid – IND – na inwerkingtreding van de wet MoMi in sterkere mate toezicht zal gaan houden op de naleving van de Vreemdelingenwet.
Inwerkingtreding wet MoMi
Oorspronkelijk was het de bedoeling, dat de wet MoMi op 1 januari 2011 in werking zou treden. Eind 2010 heeft de minister voor Immigratie en Asiel kenbaar gemaakt dat deze datum niet gehaald zou worden wegens problemen rondom het benodigde computersysteem. Wanneer de wet dus precies in werking zal treden is nu nog niet duidelijk.
De nieuwe wet zou in procedureel opzicht voor reguliere vreemdelingen en referenten positieve gevolgen moeten hebben, omdat sneller een beslissing zal worden genomen op aanvragen om toelating en geen sprake meer zal zijn van zogenaamde ‘dubbele aanvragen’. De toename van het aantal plichten en de aanscherping van toezicht en sanctionering lijken niet als verbeteringen voor de burger te kunnen worden opgevat.
Hoe de wet echter uiteindelijk precies zal gaan uitpakken voor vreemdelingen en mede belanghebbenden in Nederland zal nog moeten worden afgewacht.
Jelle Walther is als advocaat gespecialiseerd in vreemdelingenrecht en asiel en is verbonden aan Zumpolle Advocaten. Heeft u zelf een vraag over vreemdelingenrecht of asiel? Of wilt u reageren op deze column? Uw reactie is welkom op walther@zumpolleadvocaten.nl.