Verplichtingen voor bijstandsgerechtigden

Als u een bijstandsuitkering aanvraagt of ontvangt, moet u zich houden aan een flink aantal verplichtingen. U doet er goed aan deze verplichtingen na te leven. Doet u dat niet, dan kan de gemeente uw bijstandsuitkering tijdelijk verlagen of beëindigen. Ook heeft de gemeente de mogelijkheid u bijstand te verstrekken in de vorm van een geldlening. Dat betekent dat u de gemeente die bijstand later moet terugbetalen.

De belangrijkste verplichtingen zijn:

• de identificatieplicht
• de inlichtingenplicht
• de arbeids- en re-integratieplicht
• de medewerkingsplicht
• overige verplichtingen

Identificatieplicht

Volgens de identificatieplicht moet u zich kunnen legitimeren met een geldig identiteitsbewijs. Dat mag geen rijbewijs zijn omdat daarop uw nationaliteit ontbreekt. Uw persoonsgegevens zoals uw nationaliteit en geboortedatum zijn van belang voor de beoordeling van het recht op en de hoogte van de bijstand.
Als u vreemdeling bent krijgt u alleen een bijstandsuitkering als dat op grond van uw verblijfsvergunning is toegestaan. Uw leeftijd is van belang voor de soort en hoogte van uw uitkering.

Als zich niet correct identificeert kan uw recht op bijstand niet worden vastgesteld. Als u geen identiteitsbewijs heeft, kan de gemeente u mogelijk leenbijstand geven om dit bewijs alsnog aan te schaffen. Uw uitkering kan tijdelijk verlaagd worden als het uw eigen schuld is dat u geen identiteitsbewijs heeft.

Inlichtingenplicht

De inlichtingenplicht houdt in dat u de gemeente moet informeren over alles wat van belang kan zijn voor het recht op uw uitkering. Daarmee is de inlichtingenplicht een van de belangrijkste plichten.

Arbeids- en re-integratieplicht

Iedereen van 18 tot 65 jaar met een bijstandsuitkering is verplicht om naar werk te zoeken en werk te accepteren. Er geldt alleen een uitzondering voor de alleenstaande ouder met een kind jonger dan vijf jaar. Daarnaast is iedereen tussen de 18 en 65 jaar verplicht om mee te werken aan zijn re-integratie.

Gemeente mag een tegenprestatie verlangen

De gemeente mag sinds 1 januari 2012 van elke bijstandsgerechtigde een zogenaamde tegenprestatie verlangen. Het idee daar achter is dat u een uitkering ontvangt en dat daar wat tegenover mag staan. De gemeente kan u vragen om maatschappelijk nuttige werkzaamheden te verrichten. Dit werk mag niet tot gevolg hebben dat het reguliere werkzaamheden verdringt en dat andere mensen hierdoor werkloos zouden kunnen raken.

Ook mag de tegenprestatie niet te groot zijn of te lang duren. Als de gemeente vindt dat u een tegenprestatie moet leveren, dan ontvangt u hierover een officiële mededeling, een besluit. Als u het daar niet mee eens bent, kunt u tegen deze beslissing bezwaar maken.

Als u weigert de tegenprestatie te verrichten kan uw uitkering tijdelijk verlaagd worden.

Een voorbeeld.

Samir heeft al tien jaar een bijstandsuitkering. Hij heeft al diverse malen re-integratietrajecten doorlopen, maar helaas allemaal zonder succes. In februari gaat het hard sneeuwen. De gemeente kan het werk niet aan en roept Samir per brief op om zich de volgende dag om 9.00 uur te melden voor sneeuwruimen.

Hij zal dan bij de Dienst Gemeentewerken een instructie krijgen en het gereedschap om die dag sneeuw te gaan ruimen. Samir heeft echter al jarenlang last van een hernia en kan daardoor geen rugbelastend werk verrichten. Samir meldt zich dan ook af bij de Dienst Gemeentewerken en maakt bezwaar tegen het besluit om hem deze tegenprestatie op te dragen. De gemeente had kunnen weten dat hij dit werk niet aankon.

Medewerkingsplicht: huisbezoek

U bent in een aantal gevallen verplicht om uw medewerking te verlenen aan de gemeente. U moet daarbij denken aan:

• verplichte medewerking aan voorzieningen die de gemeente u aanbiedt om er voor te zorgen dat u zo snel mogelijk weer aan het werk gaat. Denk bijvoorbeeld een beroepskeuze test.
• verplichte medewerking aan een huisbezoek om te controleren of u nog wel recht heeft op bijstand.

Overige verplichtingen

Daarnaast kent de bijstandswet nog een aantal andere verplichtingen. Voorbeelden hiervan zijn:

• Plicht tot budgetteren (als u moeite heeft om uw financiële huishouding te voeren)
• Plicht tot correct gedrag. Als u zich ernstig misdraagt tegenover ambtenaren van de gemeente, kan de gemeente u tijdelijk of zelfs definitief de toegang tot de gebouwen ontzeggen, maar tevens uw uitkering tijdelijk verlagen
• De bijzondere bijstand besteden voor het doel waarvoor de bijstand is verleend. U mag dit geld dus niet aan andere zaken uitgeven.
• Plicht tot het aanvragen van uitkeringen of vorderen van loon, of opeisen van een erfdeel waardoor het recht op bijstand verminderd of beëindigd kan worden.
• Plicht tot het ondergaan van een medische behandeling.

Bezwaar maken tegen verplichtingen in de bijstand?

Als verplichtingen worden opgelegd moeten u deze schriftelijk worden meegedeeld. Dat betekent dat als u het niet eens bent met een opgelegde verplichting u daar bezwaar tegen moet maken. Als u geen bezwaar maakt, blijft de verplichting gelden.

Een voorbeeld.

Frans vraagt een bijstandsuitkering aan. De gemeente vindt dat hij wel geschikt is voor een Work-first traject en legt dit vast in de beslissing waarbij Frans in aanmerking komt voor een bijstandsuitkering. Frans kan nog niet direct worden ingezet. Frans maakt tegen deze beslissing geen bezwaar.

Als Frans enige tijd in de bijstand zit, krijgt hij het krantje van de werklozenbond in de bus. Hierin staat een vernietigend artikel in over Work-first. Frans heeft nu helemaal geen zin meer in Work-first.

Als Frans dan de brief krijgt dat hij kan gaan deelnemen aan Work-first kan hij daar geen bezwaar meer tegen maken en zal hij zijn medewerking moeten verlenen. Doet hij dat niet dan wordt zijn uitkering tijdelijk verlaagd. Als Frans tijdig bezwaar had gemaakt was de verplichting om aan Work-first te gaan deelnemen mogelijk komen te vervallen.