Wanneer heb ik recht op een AOW-uitkering?

De AOW (Algemene Ouderdomswet) is een door de overheid geregeld basispensioen voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Om in aanmerking te komen voor een AOW-uitkering moet u 67 jaar zijn. De AOW-uitkering wordt uitgekeerd door de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

Om voor een volledig AOW-pensioen in aanmerking te komen moet u wel van uw 15e tot uw 67e jaar in Nederland hebben gewoond of gewerkt. Bent u tijdens deze periode slechts voor een deel in Nederland woonachtig of werkzaam geweest, dan komt u slechts in aanmerking voor een gedeeltelijk AOW-pensioen. U heeft dan een AOW-gat.

Gedeeltelijk AOW-pensioen (AOW-gat)

Als u na uw 15e jaar niet altijd in Nederland heeft gewoond of gewerkt, dan krijgt u een gedeeltelijke AOW-pensioen. Dit komt omdat de AOW werkt met een opbouwsysteem. Dit houdt in dat er tussen uw 15e en 67ste jaar gedurende 52 verzekerde jaren het AOW-pensioen wordt opgebouwd. Voor elk verzekerd jaar wordt 2% van uw AOW-pensioen opgebouwd.

In totaal kunt u tussen u 15e en 67e jaar dus 100% aan AOW opbouwen. Maar als u een aantal jaren niet voor de AOW verzekerd bent geweest, bijvoorbeeld omdat u een aantal jaren in het buitenland heeft gewerkt of gewoond, dan krijgt u op uw 67ste geen volledig AOW-pensioen. Het pensioen wordt dan gekort met 2% voor elk niet verzekerd jaar. Dit wordt het AOW-gat genoemd.

Een voorbeeld.

Mohamed is vanuit Marokko naar Nederland geëmigreerd toen hij 25 jaar was. Als Mohamed 67 jaar wordt, heeft hij veertig jaar in Nederland gewoond. Hij krijgt dan een AOW-pensioen ter grootte van 40 x 2% = 80% van het volledige AOW-pensioen.

Een ander voorbeeld.

Kees heeft van zijn 30e tot 45e in het buitenland gewerkt. Hij is in totaal dus 35 jaar verzekerd geweest voor de AOW. Dat levert hem dus een AOW-pensioen op van 70% van het volledige AOW-pensioen.

Nog een voorbeeld.

Jacques heeft in de jaren ‘60 zes jaar lang medicijnen gestudeerd aan de universiteit van Antwerpen. In die tijd huurde hij in Antwerpen een kamer. In het weekend was hij vaak bij zijn ouders in Bergen op Zoom. Jacques heeft helemaal niet het idee dat hij in het buitenland heeft gewoond. Toch krijgt hij op zijn 67e te maken met een korting van 12% op zijn AOW-uitkering.

Grensarbeider en AOW

Als u in België of Duitsland woont, maar u werkt in Nederland, dan bouwt u in Nederland wel AOW-pensioen op. U moet dan wel onderworpen zijn aan de loonbelasting. Hiermee wordt bedoeld dat u in principe loonbelasting moet betalen. Het kan voorkomen dat er bijvoorbeeld geen premies moeten worden afgedragen omdat uw inkomen lager is dan de belastingvrije voet. U bent dan toch verzekerd voor de AOW.

De arbeid moet wel daadwerkelijk in Nederland worden verricht. Als u voor een Nederlandse werkgever werkt, maar u werkt feitelijk in het buitenland dan bent u niet verzekerd voor de AOW, ook al wordt er loonbelasting afgedragen.

Voorkomen van een AOW gat

U kunt op twee manieren voorkomen dat u een AOW-gat krijgt:

1. U kunt een vrijwillige verzekering afsluiten als u in het buitenland gaat werken.
2. Als u in Nederland komt wonen, kunt u de ontbrekende jaren inkopen.

1. Vrijwillige verzekering

Over het algemeen bent u niet verzekerd voor de AOW wanneer u naar het buitenland vertrekt om daar te gaan wonen of te werken. Er vindt dan dus geen opbouw van uw AOW-rechten meer plaats. U kunt zich in die jaren dan vrijwillig verzekeren. U betaalt dan vrijwillig premie voor de AOW aan de Sociale Verzekeringsbank.

Sinds 1 januari 2001 is de mogelijkheid om de verzekering voor de AOW vrijwillig voor te zetten gemaximeerd tot een onafgebroken periode van ten hoogste tien jaar. Als u op 31 december 2000 al vrijwillig verzekert was of u behoorde tot een bepaalde uitzonderingsgroep (bijvoorbeeld ontwikkelingswerkers) dan geldt deze beperking overigens niet.

Als u vervolgens weer een jaar onafgebroken in Nederland heeft gewoond, dan kunt u zich daarna weer opnieuw voor een periode van tien jaar vrijwillig verzekeren. In de brochure van de SVB kunt u meer lezen over de voorwaarden en de kosten.

2. Inkopen ontbrekende jaren AOW

Als u na uw 15e verjaardag in Nederland bent komen wonen en toen ook voor het eerst verplicht verzekerd bent geworden voor de AOW, kunt u de ontbrekende AOW-jaren inkopen. Ook kunt u gebruik maken van de mogelijkheid om uw ontbrekende AOW-jaren in te kopen als u nooit in Nederland heeft gewoond en als immigrant na uw 15e levensjaar naar Nederland bent gekomen.

Deze mogelijkheid om de ontbrekende AOW-jaren in te kopen staat open als u bijvoorbeeld als kind geëmigreerd bent naar het buitenland en na uw 15e verjaardag weer naar Nederland terug bent gekeerd.

Welke jaren kunt u inkopen?

Bij het inkopen van verzekeringsjaren gaat het altijd om de jaren die liggen tussen uw 15e verjaardag en de datum van vestiging in Nederland. Het is dus niet mogelijk om slechts een gedeelte van die jaren in te kopen.

U betaalt bij het inkopen van verzekeringsjaren dus voor alle jaren de premie die in het jaar van inkoop geldt. Inkoop kan dus behoorlijk duur zijn. Voor informatie daarover neemt u contact op met het kantoor verzekeringen van de SVB.

AOW-gat en Aanvullende inomensvoorziening ouderen (AIO)

Als u een gekort AOW-pensioen ontvangt, dan kan uw inkomen zich onder het voor u geldende minimum bevinden. Dat is bijvoorbeeld het geval als u geen aanvullend pensioen ontvangt. In dat geval kunt u vanaf 1 januari 2010 een beroep doen op de Aanvullende inkomensvoorziening ouderen (AIO). Dit is een regeling die gebaseerd is op de Wet Werk en Bijstand. Er gelden dan ook andere voorwaarden dan voor een AOW-pensioen.
Als de SVB bij aanvraag constateert dat u een AOW-gat heeft dan wijst de SVB u op de mogelijkheid om de AIO uitkering aan de vragen.

Inkomen en vermogen

U krijgt een AIO-aanvulling als u inkomen lager is dan het netto minimuminkomen. Als u naast uw AOW pensioen nog ander inkomen heeft dan telt dit mee. Dat geldt ook voor het inkomen van uw eventuele partner.

Uw situatie	Uw minimuminkomen
U woont alleen	953,48 euro
U woont met iemand anders	1.310,68 euro
U woont alleen met een kind onder de 18 jaar	1.197,89 euro

Niet te veel vermogen

Onder vermogen vallen al uw bezittingen, zoals spaargelden, aandelen, een huis, auto, caravan, vakantiewoning, sieraden en antiek. Het vermogen dat u maximaal mag hebben bedraagt:

• 5.480 euro als u alleen woont
• 10.960 euro als u met iemand anders of met een kind (jonger dan 18 jaar) woont

Normale gebruiksgoederen zoals een eethoek, een bank, een wasmachine, een koelkast, een pc of een televisietoestel tellen niet mee voor de waarde van uw vermogen. Als u schulden hebt mag u die aftrekken van de waarde van uw vermogen. Een schuld is alleen een schuld als u het bestaan daarvan kunt aantonen en u ook op de schuld aflost.

Meer eigen vermogen dan toegestaan?

Is uw vermogen hoger dan het maximumbedrag, dan krijgt u geen AIO-aanvulling. Het kan natuurlijk zijn dat uw vermogen daalt omdat u er langzaam op moet interen. Als u vermogen dan onder het maximumbedrag komt, kunt u opnieuw een aanvraag indienen voor een AIO-aanvulling. Let op: u moet wel verantwoord interen op uw vermogen. Als u dat niet doet loopt u het risico dat u de AIO-aanvulling voorlopig niet krijgt omdat u zich onverantwoord heeft gedragen.

Eigen huis, woonboot of woonwagen

De waarde van uw huis, woonboot of woonwagen telt mee als vermogen. U berekent dit deel van uw vermogen door de nog openstaande hypotheekschuld af te trekken van de waarde van uw woning. Is het bedrag dat overblijft lager dan 46.200 euro? In dat geval kunt u een AIO-aanvulling krijgen. Als het bedrag hoger is dan 46.200 euro, dan kunt u soms toch nog een AIO-aanvulling krijgen. In dat geval moet u contact opnemen met de SVB.