Opsporen en vervolgen door het OM

Na de opsporingsfase (daarin speelt de politie dus een belangrijke rol) kan het OM besluiten om u wel of niet te vervolgen. Als de officier van justitie besluit om u niet te vervolgen noemt men deze beslissing ook wel ‘een sepot’ (spreek uit als: seepoo). Er zijn in feite twee soorten sepots:

• Technische sepot. Hiervan is sprake als de politie simpelweg niet voldoende bewijs tegen u gevonden heeft.
• Beleidssepot. In deze situatie is het OM van mening dat er wel voldoende bewijs tegen u is, maar dat u op basis van bepaald beleid toch niet vervolg wordt. U wordt bijvoorbeeld aangehouden en u heeft 5 gram wiet op zak. Hoewel u deze hoeveelhied voor eigen gebruik mag hebben, is het niet de bedoeling dat u hiermee over straat gaat lopen. Dit is in principe wel weer strafbaar. Op basis van beleid zal de wiet vaak moeten worden ingeleverd, maar wordt u hiervoor verder niet vervolgd.

Let op: als u een rechtstreeks belanghebbende bent bij een sepotbesluit (u bent bijvoorbeeld slachtoffer), dan kunt u tegen een sepotbesluit een klacht indienen bij het gerechtshof. Als het gerechtshof het eens is met uw klacht (uw klacht wordt dan gegrond verklaard), dan moet het OM alsnog tot vervolging overgaan en de verdachte(n) voor de rechter brengen.

Als u door het OM wordt vervolgd (u wordt voor de rechter gebracht), dan zal de officier van justitie de rol van openbaar aanklager op zich nemen. Hij zal de rechter op de strafzitting proberen te overtuigen van het feit dat u een bepaald strafbaar feit hebt begaan.

Als de officier van justitie van mening dat u het feit niet heeft begaan, dan kan hij de rechter ook verzoeken om u vrij te spreken. De rechter kan u ondanks dit verzoek wel veroordelen als hij van mening is dat u wel schuldig bent aan een strafbaar feit.

Ook zal de officier van justitie de rechter een strafeis voorleggen. De rechter kan een hogere straf opleggen maar moet dan wel motiveren waarom hij dat heeft gedaan. Legt de rechter een lagere straf op, dan hoeft hij dit niet te extra te motiveren.

Bijkomende taken van het OM

Naast het opsporen en vervolgen heeft het OM ook andere taken. Een bijkomende taak van het OM is bijvoorbeeld het houden van toezicht op personen die gedwongen moeten worden opgenomen in een psychiatrische inrichting op grond van de Wet BOPZ (Wet bijzondere opname psychiatrische ziekenhuizen).

Een andere bijkomende taak van het OM is het behartigen van de belangen van slachtoffers. Het OM houdt de slachtoffers die dit wensen op de hoogte van de afhandeling van de zaak en informeert hen over de mogelijkheid van schadevergoeding. In sommige gevallen bemiddelt het OM tussen dader en het slachtoffer om de schade te regelen.