Wat is de rol van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB)?

Het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB) te Leeuwarden wordt vaak direct in verband gebracht met de incasso van verkeersboetes. Het CJIB is als uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van Justitie inderdaad ook belast met de inning van verkeersboetes.

De werkzaamheden van het CJIB zien niet alleen op de inning van (verkeers)boetes en maatregelen. Het CJIB heeft daarnaast nog een aantal andere belangrijke taken.

Het CJIB coördineert bijvoorbeeld de vrijheidsstraffen, taakstraffen en arrestatiebevelen. Ook heeft het CJIB een informerende functie richting publiek, pers en de met het CJIB samenwerkende organisaties (het OM, de politie, de reclassering, de rechtbanken en het gevangeniswezen).

Aan het CJIB is dus de inningstaak opgedragen. Hoewel het CJIB zich voor het merendeel bezighoudt met het innen van verkeersboetes zorgt het CJIB bijvoorbeeld ook voor de inning van overige boetes, schadevergoedingmaatregelen en ontnemingsmaatregelen.

Het CJIB dient als inningsinstantie (is in feite het ‘incassobureau’ van justitie) voor:

• verkeersboetes
• boetes opgelegd door de strafrechter
• transacties
• strafbeschikkingen
• ontnemingsmaatregelen
• schadevergoedingsmaatregelen
• bestuurlijke boetes
• europese boetes

Het CJIB handelt voor het grootste deel de boetes af van de verkeersovertredingen die vallen binnen de Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (Wahv), beter bekend onder de naam ´Wet Mulder´. Bij deze verkeersboetes gaat het om lichte verkeersovertredingen waarbij geen letsel of schade is ontstaan. De politie stelt het CJIB in kennis van de verkeersovertreding, waarna de overtreder van het CJIB de boete voorzien van acceptgiro krijgt thuisgestuurd.

Het gaat dan bijvoorbeeld om:

• rijden door rood licht
• ‘handsheld’ bellen tijdens het besturen van een auto
• rijden zonder gordel
• alcoholovertredingen met een gering promillage
• onverzekerd rijden

Politie en justitie komen dus de bevoegdheid toe voor het opleggen van boetes, maar niet alleen de politie en justitie zijn hiertoe bevoegd. Ook andere overheidsinstanties en bestuursorganen kunnen boetes en dwangsommen opleggen. Het CJIB voert de inningstaak van deze boetes en dwangsommen uit voor een tiental rijksdiensten (waaronder De Voedsel en Waren Autoriteit, het College Bescherming Persoonsgegevens en de Inspectie van Verkeer en Waterstaat).

Het CJIB heeft een coördinerende taak bij vrijheidsstraffen en arrestatiebevelen

Als de strafrechter een vrijheidsstaf of taakstraf oplegt, moet het OM ervoor zorgen dat deze straf ook daadwerkelijk ten uitvoer gelegd wordt. De veroordeelde moet natuurlijk zijn vrijheidsstraf of taakstraf ook echt uitzitten of uitvoeren.

Het CJIB heeft hierbij een coördinerende rol. Een speciaal onderdeel van het CJIB, het Landelijk Coördinatiepunt Arrestatiebevelen (LCA) houdt zich hiermee bezig. Het LCA voert drie taken uit:

• zorgen voor de plaatsing van veroordeelden met een vrijheidsstraf in de gevangenis (in vaktaal: penitentiaire inrichting of PI)
• coördineren van taakstraffen
• coördineren van arrestatiebevelen

Als u door een strafrechter bent veroordeeld tot een vrijheidsstraf dan krijgt u, als u op vrije voeten bent, een arrestatiebevel of u wordt in de gelegenheid gesteld om uzelf te melden bij een bepaalde gevangenis.

Als u door een strafrechter bent veroordeeld tot een taakstraf, dan moet u verplicht een werk en/of leerstraf met goed gevolg afronden/afsluiten. Het OM stuurt de uitspraken van de strafrechter door aan het LCA. Het LCA draagt de zaak dan over aan de reclassering. Met uitvoering van de taakstraf is het LCA dus niet belast, wel houdt het LCA bij of de taakstraf binnen de vastgestelde termijnen goed wordt uitgevoerd.

Als u een verkeersboete, een opgelegde geldboete bij strafrechtelijk vonnis, een schadevergoedings- of ontnemingsmaatregel niet (volledig) betaalt dan kunt u worden opgepakt en ondergebracht in een gevangenis (penetentiaire inrichting of huis van bewaring). De politie krijgt met het arrestatiebevel als het ware de opdracht om u aan te houden en op te sluiten.