Huis en hypotheek, partnerverklaring en levensverzekering

Als u een eigen woning heeft met hypotheek en levensverzekering, kan een zogenaamde partnerverklaring uw nabestaanden een flinke besparing van erfbelasting opleveren.

Recht van hypotheek

Vrijwel iedereen met een koopwoning heeft een hypothecaire lening afgesloten die de financier (de bank) het recht geeft om uw woning te verkopen in het geval u uw financiële verplichtingen niet nakomt. In vaktaal: de bank heeft het recht van hypotheek. Dit is een sterk recht, de bank mag zich ten gunste van eventuele andere schuldeisers verhalen op de opbrengst van uw woning.

Overlijdensrisicoverzekering

Ook verlangt de bank vaak dat er een overlijdensrisicoverzekering wordt afgesloten die tot uitkering komt op het moment dat u en/of uw partner komt te overlijden. Met de verzekeringsuitkering kan dan (een deel van) de hypotheekschuld worden afgelost.

Over het algemeen worden de rechten uit de verzekeringspolis aan de bank verpand, waardoor de verzekeringsuitkering rechtstreeks naar de bank wordt overgemaakt. Omdat de woning door de verzekeringsuitkering direct (voor een deel) vrij van hypotheekschuld is, neemt de waarde van de nalatenschap toe. Daar profiteert niet alleen de langstlevende partner van, maar ook de andere erfgenamen zoals de kinderen.

Als het de bedoeling is dat eventuele kinderen of andere erfgenamen niet bevoordeeld worden door de verzekeringsuitkering kan gekozen worden voor een zogenaamde betalingsopdracht of partnerverklaring. Dit houdt in dat de verzekeringsuitkering aan de langstlevende partner wordt uitgekeerd. Vervolgens wordt het geld gebruikt om de hypotheekschuld af te lossen.

Door partnerverklaring kan erfbelasting lager uitvallen

Door de partnerconstructie wordt dus voorkomen dat de erfdelen van de kinderen (door het vervallen van de hypotheekschuld) groter worden.

Een voorbeeld.

Bas en Petra zijn getrouwd in gemeenschap van goederen. Zij bezitten een woning van 280.000 euro en hebben een hypotheekschuld van 260.000 euro. Op hun beider leven is een overlijdensrisicoverzekering afgesloten van 160.000 euro.

Bas en Petra hebben een dochter, Diana.

Als Bas en Petra niets regelen zal de hypotheekbank zichzelf op grond van de verpanding van de polis als begunstigde aanwijzen op de overlijdensrisicoverzekering. Dit betekent dat als bijvoorbeeld Bas overlijdt, de verzekeringsuitkering van 160.000 euro rechtstreeks naar de bank gaat. Van de hypotheekschuld blijft dan nog maar 100.000 euro over.

De erfenis bedraagt dan de helft van de huwelijksgemeenschap, dus 90.000 euro. Diana is met Petra erfgenaam en zij hebben dus beiden recht op 45.000 euro. Voor de erfbelasting wordt het deel van Petra fictief nog verhoogd met 80.000 euro, zodat zij voor de erfbelasting – los van de vrijstellingen – wordt aangeslagen voor 125.000 euro.

Als Bas en Petra een zogenaamde partnerverklaring zouden hebben getekend, zou de erfenis anders worden afgewikkeld. In dat geval zou Petra de hele verzekeringsuitkering van 160.000 euro ontvangen. Zij moet dit geld vervolgens wel gebruiken om de hypotheekschuld af te lossen. Maar de verzekeringsuitkering blijft nu als het ware buiten de nalatenschap.

Het saldo van de huwelijksgemeenschap bedraagt nu slechts 20.000 euro. De erfenis bedraagt hiervan de helft, 10.000 euro. Het erfdeel van Diana is nu maar 5.000 euro. Door de partnerverklaring kan Diana niet meeprofiteren van de overlijdensuitkering. Voor Petra geldt ook nu dat zij bovenop haar erfdeel van 5.000 euro voor de erfbelasting nog 80.000 euro extra ontvangen heeft, namelijk het deel van de overlijdensuitkering dat toe te rekenen is aan de door Bas betaalde premies. Voor dit deel wordt zij dus extra aangeslagen voor erfbelasting, tenminste voor zover zij boven de bestaande vrijstellingen uitkomt.

Dit laatste is niet het geval gelet op de hoge vrijstelling door voor Petra geldt, namelijk 600.000 euro. Voor Diana heeft de partnerverklaring tot gevolg dat haar erfdeel veel kleiner wordt, maar zij ook geen erfbelasting hoeft te betalen. De 5.000 euro die zij nu ontvangt valt binnen de voor haar geldende vrijstelling van 19.000 euro. Zonder partnerverklaring was haar erfdeel 45.000 euro waarover zij 2.600 euro aan erfbelasting had moeten betalen.

De partnerverklaring kan dus een interessant instrument zijn om erfbelasting te besparen en/of de omvang van uw nalatenschap richting erfgenamen te beïnvloeden. Raadpleeg een notaris als u wilt weten of een partnerverklaring in uw persoonlijke situatie aan te raden is.

Kijk voor meer informatie bij onze partner Bliss Hypotheekadviseurs.