Wat is risicoaansprakelijkheid?

Zonder aansprakelijkheid geen schadevergoeding, dat is het systeem van de wet. Uzelf of uw wederpartij kan om verschillende redenen aansprakelijk zijn. Een veel voorkomende aansprakelijkheidsgrond is die uit artikel 6:162 BW, de hoofdregel over onrechtmatige daad.

Als u zonder serieuze rechtvaardiging het recht van een ander schendt, bijvoorbeeld door iemands eigendom te beschadigen (eigendomsrecht) of iemand te verwonden (recht op lichamelijk integriteit), dan is dat een onrechtmatige daad als u aan die beschadiging of verwonding schuld heeft. Hieraan koppelt de wet een verplichting tot schadevergoeding.

Men spreekt in dit geval van schuldaansprakelijkheid. Schuld is een ruim begrip: opzet is niet vereist, ook vormen van onvoorzichtigheid, onoplettendheid of lompheid vallen eronder. De wet spreekt ook van: een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht en strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt.

Er bestaan ook vormen van aansprakelijkheid die eveneens onder de noemer onrechtmatige daad vallen maar waarin ‘schuld’ geen rol van betekenis speelt. Het gaat daarbij veelal niet om eigen handelen of nalaten maar om personen of zaken waar u volgens de wet voor moet instaan.

Dit kan gaan om aansprakelijkheid voor:

• Gebrekkige roerende zaken
• Gebrekkige onroerende zaken: opstallen en wegen
• Producten
• Kinderen
• Dieren

Deze vormen van aansprakelijkheid noemt men kwalitatieve aansprakelijkheid of risicoaansprakelijkheid. Uw kwaliteit, dat wil zeggen uw hoedanigheid (eigenaar, ouder, dierenbezitter, enz.), bepaalt dat u een aansprakelijkheidsrisico loopt. Daarnaast zijn er nog vormen van schuldaansprakelijkheid waarvoor in het recht bijzondere regels zijn ontwikkeld, bijvoorbeeld voor sport- en spelsituaties.