Wat is een verzekering?

Verzekeringen bestaan in vele soorten en maten. Hun belangrijkste kenmerk is risicospreiding. Iemand die zich verzekert tegen een bepaald risico hoopt dat als dat risico intreedt, een verzekeraar het voor hem opneemt. Verzekeren is in veel gevallen verstandig.

Wie nalaat zijn woonhuis tegen brand te verzekeren, neemt voor lief dat hij de schade in zijn eentje moet dragen als het huis op enig moment door brand beschadigd raakt of verloren gaat.

Wie nalaat zijn wettelijke aansprakelijkheid te verzekeren, loopt het risico dat hij de schade van een ander moet betalen, mocht het gebeuren dat hij een ander onverhoopt schade berokkent. Zeker als sprake is van letselschade kan het om grote bedragen gaan.

Een tot betaling aangesproken partij kan failliet gaan als hij zijn aansprakelijkheid niet heeft verzekerd en ook daarna tot in lengte van dagen worden aangesproken.

Sommige (overheids)instanties verzekeren zich bewust niet, zoals in veel gevallen de Staat der Nederlanden. De Nederlandse overheid heeft zoveel financiële middelen dat zij in staat is elke mogelijke schade te vergoeden.

In die positie verkeren maar weinig particulieren of bedrijven. En of u nu wilt of niet, veel verzekeringen hebben een min of meer verplicht karakter. Zo zal uw hypotheekverstrekker op grond van de leningsvoorwaarden verlangen dat u uw huis verzekert.

Soms volgt een verzekeringsplicht rechtstreeks uit de wet. Het bekendste voorbeeld is de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen, kortweg de WAM. Iedereen die met een motorvoertuig de weg op gaat, moet zich verplicht verzekeren tegen het aansprakelijkheidsrisico.

Verzekeren is risico spreiden

De oudste vorm van verzekeren is in feite de afspraak van een aantal mensen dat zij elkaar te hulp schieten als zich bij één van hen een calamiteit voordoet. Dit heeft geleid tot de oprichting van zogenaamde onderlinge waarborgmaatschappijen met voldoende geld (premies) in kas om individuele risico’s af te dekken. Denk aan brandschades, overlijden en ongevallen.

Ook de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) had het karakter van een verzekeringsmaatschappij. Als een schip terugkeerde van een handelsmissie was de winst erg hoog, maar als het verloren ging – wat geregeld voorkwam – was sprake van zo’n groot verlies dat de individuele koopman bankroet kon gaan.

Door zich in een handelsmaatschappij (de compagnie) te verenigen werden zowel de winst als het risico gespreid over een collectief. In feite maakte het collectief iets mogelijk wat anders te riskant was. In zoverre dragen verzekeraars, ook nu nog, rechtstreeks bij aan de economie en de welvaart van een land. Veel economische activiteiten zijn zonder de mogelijkheid van verzekering onmogelijk of veel moeilijker.

In de moderne tijd zijn verzekeringsmaatschappijen steeds meer aan toezicht en voorschriften onderworpen. Verzekeraars verzekeren in verband daarmee ook zichzelf. Dit noemt men herverzekeren. Herverzekeren komt erop neer dat als zich onverhoopt erg veel of ongebruikelijk hoge schades voordoen de herverzekeraar zal bijspringen om de financiële positie van de rechtstreeks aangesproken verzekeraar te versterken.

Bedenk dus dat bij een verzekeringsuitkering niet zozeer de winst van de maatschappij in het geding is als wel het collectief van premiebetalers dat met elkaar een sociaaleconomisch vangnet in stand houdt. Verzekeraars vervullen op deze manier een onmisbare maatschappelijke rol die een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid meebrengt.

Niet alle maatschappijen dragen dat helaas uit, maar het overgrote deel bestaat uit redelijke partijen die individuele aanspraken weliswaar kritisch bekijken, maar er niet op uit zijn om u als verzekerde of benadeelde de voet dwars te zetten.

Gelet op uw belangen en op de complexiteit is het wel aan te raden om als u met een verzekeringsmaatschappij, bijvoorbeeld over een letselschadezaak, in discussie raakt, bijstand te zoeken van een advocaat of jurist die gespecialiseerd is in verzekerings- en aansprakelijkheidsrecht.