Hoe zit het met de aansprakelijkheid bij een arbeidsongeval?

Een werkgever heeft een zorgplicht voor de veiligheid op het werk. Hij moet dus zoveel mogelijk voorkomen dat zich ongevallen op het werk voordoen. Gebeurt dat toch, dan is de werkgever aansprakelijk tenzij hij kan aantonen dat hij zijn zorgplicht is nagekomen. In de praktijk is dit voor een werkgever niet makkelijk.

Een werkgever is onder meer verantwoordelijk voor het zorgen van goed materiaal. Stel uw werkgever zorgt ervoor dat er een goede trap in een magazijn aanwezig is, maar u besluit daar geen gebruik van te maken. U gaat op een wankel krukje staan en u komt ten val. Uw werkgever is dan niet tekortgeschoten in zijn zorgplicht.

Logisch, uw werkgever heeft ervoor gezorgd dat er goed materiaal aanwezig was. Dat u besluit daar geen gebruik van te maken, is niet iets waar de werkgever aansprakelijk voor kan worden gesteld. Anders wordt het als er geen goede trap aanwezig is en u er zelf maar voor moet zorgen dat u ergens op kunt staan. Als u dan valt, is de werkgever wel tekortgeschoten. Er is namelijk niet voor gezorgd dat er goed materiaal aanwezig was.

Uw werkgever moet dus zorgen voor veilig materiaal en voldoende maatregelen nemen om gevaarlijke situaties en letsel te voorkomen.

Een voorbeeld.

Werkgever aansprakelijk voor schade werknemer door gladde vloer

De heer Verboom werkt in een wasserij. Tijdens zijn werkzaamheden glijdt hij uit in een plas met water en komt lelijk ten val. Hij stelt zijn werkgever aansprakelijk voor de schade. De werkgever stelt zich op het standpunt dat hij niet aansprakelijk is voor de schade omdat hij aan zijn zorgplicht voldaan heeft. De heer Verboom zijn namelijk veiligheidsschoenen ter beschikking gesteld.

De rechter stelt allereerst vast dat van de werkgever verlangd mag worden dat hij een hoog veiligheidsniveau realiseert. Bovendien moet de werkgever volgens de rechter toezicht houden op de naleving van door hem gegeven instructies.

In dit geval is niet voldoende dat de werkgever veiligheidsschoenen heeft verstrekt. Hij had namelijk nog effectievere maatregelen kunnen nemen, zoals het leggen van rubberen matten. Dit had het ongeval eenvoudig kunnen voorkomen. Nu de werkgever dit niet gedaan heeft, is hij tekortgeschoten in zijn zorgplicht. De werkgever moet daarom de schade van de heer Verboom vergoeden.

Werkgever aansprakelijk voor schade werknemer door klapdeur

Lieke werkt als verpleegster en krijgt op een dag een naar buiten openzwaaiende deur in haar gezicht, terwijl zij door de gang loopt. Lieke loopt hierbij letsel op en stelt haar werkgever aansprakelijk. Volgens Lieke is haar werkgever zijn zorgverplichting niet nagekomen en had het verpleeghuis meer moeten doen om een dergelijk ongeval te voorkomen.

De werkgever vindt niet dat hij aansprakelijk is voor de schade van Lieke. Het verpleeghuis beroept zich er op dat haar niets kwalijk kan worden genomen omdat de plaats en werking van de deur voldoet aan de geldende (bouw-)voorschriften.

Daar denkt de rechter toch anders over. Er is volgens de rechter sprake van een gevaarlijke situatie. Het verpleeghuis had dit gevaar kunnen voorkomen door schuifdeuren aan te brengen. Ook als hiervoor niet direct de benodigde financiële middelen voorhanden zijn, blijft de werkgever hiervoor aansprakelijk. De schade van Lieke moet dus door de werkgever vergoed worden.

Werkgever aansprakelijk voor schade werknemer wegens niet verstrekken veiligheidsschoenen

Fleur moet op haar werk een pallet naar buiten brengen, maar raakt hierbij gewond aan haar voet als de pallet omvalt. Fleur heeft van haar werkgever geen veiligheidsschoenen gehad, terwijl collega’s van Fleur deze schoenen wel hebben gekregen.

De arbodienst heeft de werkgever ook een advies gegeven om werknemers veiligheidsschoenen te laten dragen. Volgens de rechter heeft de werkgever zijn zorgplicht hiermee geschonden. De werkgever is aansprakelijk voor de schade van Fleur.

Werkgever aansprakelijk voor schade werknemer door ontbreken veiligheidsgordel

Thomas werkt al jaren als vorkheftruckchauffeur. Sinds 1998 is het dragen van een veiligheidsgordel in een vorkheftruck verplicht gesteld. De vorkheftruck waar Thomas in rijdt is al wat ouder en beschikt dus niet over deze gordel. Thomas raakt betrokken bij een arbeidsongeval en stelt zich op het standpunt dat zijn werkgever hiervoor aansprakelijk is.

De rechter stelt Thomas in het gelijk. De rechter oordeelt dat van de werkgever verwacht had mogen worden dat deze haar bedrijfsmiddelen had aangepast aan de nieuwe veiligheidsvoorschriften.

De werkgever had daarom een gordel moeten aanbrengen. Door dit na te laten is de werkgever tekortgeschoten in zijn zorgplicht. De schade van Thomas moet dus vergoed worden.

Eigen schuld van de werknemer

Uw werkgever is niet aansprakelijk als sprake is van ‘opzet of bewuste roekeloosheid’ van uw zijde. Hiermee wordt bedoeld dat een werkgever niet kan worden aangesproken, als het ongeval door uw eigen schuld is veroorzaakt. Hiervan is alleen sprake als u zich echt bewust was van uw roekeloze handelen.

Niet iedere fout wordt u als werknemer aangerekend. In de praktijk is van opzet of bewuste roekeloosheid dan ook niet snel sprake.

Van een werkgever wordt verlangd dat hij allerlei maatregelen neemt om ervoor te zorgen dat uw werkplek veilig is. In de praktijk houden werknemer zich niet altijd aan alle voorschriften en instructies. Dit komt soms door de werkdruk of uit gewoonte.

Als elke dag wordt gewerkt met gevaarlijke machines, verliezen werknemers het gevaar wel eens uit het oog. Een werkgever moet dit voorzien en steeds toezicht houden op de naleving van de veiligheidsvoorschriften.

Als een werknemer zich niet (helemaal) aan de voorschriften houdt, betekent dit dus niet dat de werkgever niet meer aansprakelijk is als er een ongeval plaatsvindt. Een rechter gaat ervan uit dat werknemers bij het doen van hun normale werkzaamheden wel eens onvoorzichtig worden en te makkelijk omgaan met de veiligheidsvoorschriften.

Dit betekent dan niet gelijk dat een werknemer ontstane schade niet meer van zijn werkgever vergoed zou kunnen krijgen. De zorgplicht van de werkgever houdt namelijk ook in dat werknemers moeten worden beschermd tegen hun eigen onvoorzichtigheid, vooral als die het gevolg is van routine.

Een werkgever moet er rekening mee houden dat werknemers wel eens onvoorzichtig kunnen zijn en moet daarom zoveel mogelijk voorkomen dat werknemers bij routinehandelingen fouten maken.

Een voorbeeld.

Een uitzendkracht werk achter een verpakkingsmachine. Op een gegeven moment loopt de machine vast en heeft de uitzendkracht geprobeerd, zonder de machine stil te zetten, de vastgelopen bakjes los te maken. Daarbij heeft hij letsel opgelopen.

Volgens de rechter had het bedrijf moeten onderzoeken of de machine kon worden beveiligd, zeker nu was gebleken dat het eenvoudig was om met de hand in en achter de machine te reiken.

De werkgever had rekening moeten houden met onvoorzichtigheid aan de zijde van de uitzendkracht nu deze dagelijks met de machine werkte. De werkgever is daarom aansprakelijk voor de schade van de uitzendkracht.

Een ander voorbeeld.

Een werknemer valt tijdens de uitoefening van zijn werkzaamheden als voeger door een trapluik van een steiger en stelt zijn werkgever aansprakelijk. Volgens de rechter kan de werkdruk zo hoog zijn dat een werkgever niet meer mag verwachten dat een werknemer de veiligheidsvoorschriften naleeft.

De werkgever is toch aansprakelijk voor de schade van de werknemer ook al heeft de werknemer misschien onzorgvuldig gehandeld.

Maar het kan ook anders lopen.

Werkgever hoeft schade van roekeloze werknemer niet te vergoeden

Alexander werkt als shiftleader. In deze functie is Alexander is hij onder meer verantwoordelijk voor de veiligheid van een deel van het productieproces. Onderdeel van zijn taak is het verhelpen van storingen.

Op een dag is er een storing en Alexander probeert het probleem op te lossen. Maar terwijl hij dat doet, schakelt hij de machine niet uit. De mouw van Alexander komt in de machine en Alexander raakt ernstig gewond.

De Arbeidsinspectie stelt een onderzoek in en komt tot de conclusie dat de werkgever geen verwijt valt te maken. Er wordt ook geen boete opgelegd. De rechter komt tot het oordeel dat de werkgever in dit geval niet aansprakelijk is.

Alexander heeft de veiligheidsregels zelf overtreden en wel op een zeer risicovolle wijze. Het beroep op werkdruk en stress vindt in de ogen van de rechter geen genade.

Werkgever toch aansprakelijk voor schade onvoorzichtige werknemer

Max werkt met een inpakmachine. Op een dag merkt Max dat de inpakfolie omkrult. Hij steekt daarom zijn hand in machine, terwijl de machine nog volop in werking is. Max raakt hierbij ernstig gewond. Hij stelt zijn werkgever aansprakelijk voor de door hem geleden schade.

De werkgever wijst erop dat de machine voorzien is van waarschuwingsstickers en een noodstopknop. Maar pas na het ongeluk heeft de werkgever een veiligheidsstrip aangebracht waardoor soortgelijke ongelukken niet meer kunnen gebeuren.

De rechter oordeelt dat bij gevaarlijke machines het waarschuwen voor gevaren, het geven van schriftelijke en mondelinge instructies en het aanbrengen van waarschuwingsstickers niet in alle gevallen voldoende is.

De werkgever moet namelijk rekening houden met het ervaringsfeit dat door de dagelijkse omgang met een machine de werknemer niet meer steeds alle voorzichtigheid in acht zal nemen ter voorkoming van ongelukken.

Van de werkgever moet dan ook worden verwacht dat hij onderzoekt of preventieve maatregelen mogelijk zijn of dat een veiliger werking van de machine mogelijk is. Als dit niet mogelijk is, moet de werkgever ervoor zorgen dat er op een voldoende effectieve wijze voor mogelijk gevaar wordt gewaarschuwd.

De rechter concludeert dat de werkgever de schade van Max moet vergoeden.