Wie heeft er het ouderlijk gezag over een kind?

In Nederland staan alle minderjarigen volgens de wet onder gezag. Minderjarig is iedereen onder de 18 jaar. Het gezag over het kind ligt in principe bij de ouders van wie het kind afstamt (de moeder en biologische vader). Dit noemt men het ouderlijk gezag. Afspraken over het gezag kunnen worden vastgelegd in een ouderschapsplan. Komt u niet samen uit het opstellen van een ouderschapsplan? Vraag dan de begeleiding aan van een mediation expert.

Een ouder kan ook samen met een niet-ouder het gezag over een kind hebben, dat wordt gezamenlijk gezag genoemd.

Wie heeft / hebben (ouderlijk) gezag over een kind?
De wet bepaalt wie het (ouderlijk) gezag over een kind hebben. Er zijn in feite drie mogelijkheden:

1. Kinderen van gehuwde ouders / geregistreerde partners
Ouders die getrouwd zijn, hebben automatisch samen het ouderlijk gezag over de kinderen die binnen het huwelijk worden geboren en over de kinderen die vóór het huwelijk door de man zijn erkend.

Ouders die een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, hebben automatisch samen het ouderlijk gezag over de kinderen die binnen het geregistreerd partnerschap worden geboren. Voorwaarde is dat de vader de kinderen heeft erkend.

Voor kinderen die zijn geboren vóór het geregistreerd partnerschap en door de man zijn erkend, kan het gezamenlijk gezag worden aangevraagd bij de rechtbank.

2. Kinderen van ongehuwde ouders / niet geregistreerde partners
Als de ouders niet zijn getrouwd of geen geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, krijgt alleen de moeder het ouderlijk gezag. Wil de vader (erkenner) ook het gezag, dan moet hij hiervoor samen met de moeder een verzoek indienen bij de rechtbank. De griffier van de rechtbank (een soort secretaris) wordt dan verzocht om een aantekening te plaatsen in het gezagregister dat zij beiden het gezag uitoefenen.

Als de ouders na de geboorte van het kind in het huwelijk treden, krijgt de vader ook automatisch het gezag. De vader moet het kind dan wel erkend hebben.

Als de ouders na de geboorte van het kind een geregistreerd partnerschap aangaan, krijgt de vader niet automatisch het ouderlijk gezag. De vader (erkenner) moet daarvoor een verzoek indienen bij de griffier van de rechtbank.

Vanaf 15 juli 2013 is het mogelijk om het gezamenlijk gezag digitaal aan te vragen.

3. Kinderen van gescheiden ouders / partners met ontbonden partnerschap
Gedurende het huwelijk oefenen de ouders het gezag gezamenlijk uit over hun kinderen. Dit geldt ook voor kinderen die zijn geboren gedurende het geregistreerd partnerschap. Na echtscheiding en huwelijksontbinding na scheiding van tafel en bed of ontbinding van het partnerschap blijven beide ouders het gezag uitoefenen. Beide ouders blijven dus formeel belast met de juridische verantwoordelijkheid voor hun kinderen. Afspraken over het gezag kunnen worden vastgelegd in een ouderschapsplan.

Het gezamenlijk gezag kan alleen worden afgewezen indien er sprake is van grote problemen tussen de ouders die nadelig zijn voor het kind. De rechter kan dan in het belang van het kind besluiten het gezag aan één van de ouders toe te wijzen. Dit kan in de echtscheidingsprocedure of later. Ook een kind van 12 jaar of ouder kan de rechter vragen om het gezag aan een van de ouders toe te wijzen.

Hertrouwen de gescheiden ouders (een zogenaamd reparatiehuwelijk) of gaan ze een geregistreerd partnerschap aan en heeft één van de ouders voor dit huwelijk het ouderlijk gezag, dan verkrijgt de andere ouder automatisch ook het ouderlijk gezag.

 
Heeft u kinderen onder de 18 jaar en gaan u en uw partner uit elkaar? Wij helpen u graag. Bekijk hier ‘Scheiden & kinderen‘.