Certificaten ter bevestiging van een goede mediator

Mediation wordt vaak gezien als juridische dienstverlening maar dat is niet het geval. Wettelijk gezien is mediation een vrij beroep waardoor iedereen zich als mediator mag profileren zonder hiervoor over de benodigde certificaten te beschikken. In de praktijk bevestigen de certificaten dat er gekozen wordt voor een goede mediator en er gerekend kan worden op goede kwalitatieve ondersteuning. Hier wordt zelfs garantie op gegeven. Het gevaar is echter wel dat de keuze niet te veel gericht wordt op de theorie bij een traject dat erg praktijkgericht is. Een goede mediator onderscheidt zich immers niet alleen met het certificaat maar ook met zijn of haar persoonlijkheid.

“Advocatuur light”, de toekomst van mediation?

Onlangs spraken we met Chris van Gompel, een van de echtscheidingsmediators van Judex. Hij deed in dat gesprek een interessante uitspraak:
“Ik ben onderzoek aan het doen naar een opleiding als familiemediator. Ik ben ervaren, maar ik verwacht dat als er ooit een mediation wet komt, dat daar toch in zal staan dat je de accreditatie familiemediator moet hebben als je met familierecht bezig bent. Het zal wel even duren voordat deze wet er is want dit is een flink discussiepunt waar het al 10 jaar over gaat. Mediators zijn bang dat het een soort “advocatuur light” wordt.”
Chris sneed hiermee een opvallend punt aan. Door mediation als “advocaat light” te betitelen, krijgt het traject heel snel een juridisch karakter, iets wat niet past bij mediation. Chris beaamde dit met de woorden:
”Mediation moet juridisch kloppen, de uitkomst moet correct zijn, maar het is geen juridisch proces.”

Genoeg redenen om hier eens met Chris op terug te komen. Het onderwerp van het gesprek werd het belang van certificaten ter bevestiging van een keuze voor een goede mediator

Samenwerking echtscheidingsmediators en advocaten

De mediators die bij Judex verbonden zijn, werken samen met advocatenkantoor Judex Legal. Door deze samenwerking kunnen zij voldoen aan de wettelijke verplichting dat alleen een familierecht advocaat een verzoek tot echtscheiding mag indienen bij de rechtbank. De mediator zelf is dus geen jurist maar levert wel juridische output, wat een grote verantwoording met zich meebrengt. Chris schetste deze verantwoording voor ons:

“Op dit moment is er geen wetgeving wat betreft mediation. Dit betekent dat iedereen zichzelf mediator mag noemen en als zodanig mag acteren. Als scheidingsmediator moet je convenanten en ouderschapsplannen opstellen en een advocaat vinden die deze voor je wil indienen bij de rechtbank. Als mediator kun je dus geen rommel aanleveren. De advocaat moet namelijk ook achter de stukken staan want die is ook voor een deel verantwoordelijk voor de inhoud van het dossier. Wat er staat moet dus kloppen. Als mediator zoek je vaak een vaste advocaat om een langere tijd mee samen te werken. Dit schept wel een verantwoording met betrekking tot de samenwerking. Als het gaat om echtscheidingen is de output namelijk wel juridisch en moet aan een aantal eisen voldoen. Je moet daarom enige kennis van zaken hebben.”

Waarom een goede kennismaking met een mediator belangrijk is

Het bovenstaande onderstreept het belang van een goede vakkennis van een mediator. Dit is essentieel voor zijn of haar eigen aanzicht, het aanzicht van diens juridische partner maar uiteindelijk vooral voor het scheidende stel. Chris maakt dan ook van de gelegenheid gebruik om te benadrukken dat een goede kennismaking met een mediator belangrijk is.

“Het feit dat iedereen zich mediator kan noemen vind ik geen probleem. Een mediator voert eerst een kennismakingsgesprek met geïnteresseerden om af te stemmen of hij of zij de mediator is die ze nodig hebben. Dat staat eigenlijk los van kwaliteitskenmerken want je moet als scheidend stel een goed gevoel hebben over een mediator. Als je het gevoel hebt dat de mediator jou niet kan helpen, maak je geen gebruik van de diensten van de mediator. Dit de reden dat op de website van Judex ook de specialisaties en andere van belang zijnde informatie van de mediator bij diens profiel staan. Deze informatie is zeer belangrijk om een beeld van een mediator te vormen.”

Waarom mediators zonder certificaat niet per se slecht hoeven te zijn

Bij Judex zijn mediators MfN of ADR gecertificeerd. Chris heeft een MfN-certificering. Dit is een kwaliteitskenmerk van de Mediatorsfederatie Nederland. De MfN is een onderdeel van de Stichting Kwaliteit Mediators (SKM). Deze stichting beheert een register waarin gekwalificeerde mediators zijn opgenomen. Een opleidingstraject om mediator te worden bestaat uit een complete basisopleiding dat bestaat uit meerdere modules. Deze opleiding betreft zowel een theoretisch als een praktijkgedeelte.

“MfN is de algemene mediation opleiding. Die heb je vaak nodig om je bij een organisatie aan te sluiten. Als je de MfN hebt afgerond, kun je nog een cursus volgen om (bijvoorbeeld) de accreditatie familiemediator te krijgen. Dat is een soort specialisatie.”

“Het afronden van zo’n cursus vind ik niet het verschil tussen het zijn van een goede of slechte mediator. Het is absoluut goed dat het er is zodat klanten weten dat ze in elk geval niet te maken hebben met een oplichter. Maar iemands achtergrond kan net zoveel opleveren als die cursus.”

“De cursus MfN is eigenlijk een inleiding in alle facetten die je in mediation doorloopt: Omgaan met klanten, de piramide van Maslow, het plegen van interventies, het maken van een overeenkomst. De opleiding is erg nuttig voor het vak maar ik vergelijk het wel met autorijden: In de praktijk leer je het eigenlijk pas echt. Daarom ben ik ook niet per se tegen mediators zonder certificaat. Als ik naar mijzelf kijk; de menselijke kant rondom een scheiding heb ik vooral door de ervaring veel geleerd.”

Als het certificaat niet het voornaamste rol speelt en vooral de persoonlijke eigenschappen van een mediator van groot belang zijn, wat heeft een MfN-certificering dan voor voordelen voor de scheidende partners?

“Een groot voordeel van het MfN voor een klant is dat je daar de tuchtrechtprocedure hebt. Dit betekent dat als ik fouten maak, mensen naar de Tuchtrechter kunnen. Mediators die zonder certificering kun je nooit ter verantwoording roepen, ook al is het nog zo’n grote oplichter, wat betreft partijdigheid bijvoorbeeld. Dat is een heel belangrijk verschil. Je wil natuurlijk niet voor de tuchtrechter hoeven te komen, maar voor de klant geeft het veel meer vertrouwen. Voor mij geeft het veel lading aan mijn vak.”

Register oprichten voor beëdigd mediators?

Het gesprek met Chris sluit volledig aan bij het bericht dat Minister Sander Dekker een register wilt oprichten voor beëdigde mediators. Hiermee doelt hij een centraal register vanuit de overheid. Het ADR/MfN-register is er al en deze is voor iedereen in te zien. Wat is Chris zijn mening over deze plannen?

“Mediation is nu niet verankert in een wet. Daarom heb je geen leidraad van hoe mediation eruit moet zien, welke onderwerpen je moet behandelen en hoe je ze moet behandelen. Als mediator ben je daar heel vrij in. Het enige is dat de output (het convenant en het ouderschapsplan) aan wat eisen moet voldoen. Daar moet instaan wat partijen willen. Als het mediationtraject verankerd wordt in de wet, worden er misschien wel eisen gesteld aan bijvoorbeeld je kantoor en je beschikbaarheid. Ik zou dan als mediator dus bang zijn om in een soort keurslijf gestopt te worden. Omdat het nu zo vrij is heb je heel leuke verschillen tussen mediators en past de ene klant beter bij de een, en de ander bij de ander. Ik denk dat dat de kracht is van het concept.”

Gevolgen van de invoering van een “mediation wet”

Hoewel het uiteraard wat speculeren betreft, is het logisch om af te vragen wat de gevolgen zullen zijn van de invoering van een mediation wet. Chris verwacht het volgende patroon:

“Het mediationproces zou veel formeler worden als het aan meer regels moet voldoen. Dat maakt het proces overigens echt niet slechter maar het wordt wel een soort advocatuur “light”. Alle mediators worden dan dus hetzelfde, omdat we een vast traject moeten doorlopen. Dat zou ik heel jammer vinden want het karakter van mediation gaat hiermee verloren.”

“Als het mijn vrijheid in de keuze voor mijn werkwijze niet ontneemt, ben ik helemaal geen tegenstander van een mediation wet. Het moet alleen niet té juridisch worden. Ik zou het perfect vinden als de wetgeving (alleen) zou inhouden dat je een cursus (ADR of MfN) moet volgen. Voor veel mediators voelt dat alleen wat schools. Net als voor mij met de accreditatie familierecht. Die cursus gaat met name over financiën, terwijl ik 25 jaar financieel adviseur en financieel planner geweest ben. Ik kan mensen dus heel goed helpen met het financiële gedeelte van hun scheiding. De cursus is inhoudelijk wat dat betreft geen toevoeging.“

“Laat ik één ding voorop stellen: het is heel fijn dat de MfN en ADR er is. Met name voor de tuchtrechtprocedure. Mensen kunnen zien dat ze niet met een kwakzalver in zee gaan. Dit is een zekerheid die van grote waarde is bij een echtscheiding. Een zekerheid in onzekere tijden en niet de meest onbelangrijke!”