Een erfenis met uitsluitingsclausule
Als u een erfenis ontvangt en de overledene heeft bepaald dat de goederen uitsluitend voor u bestemd zijn (uitsluitingsclausule) dan vallen die goederen buiten de gemeenschap van goederen.
Een voorbeeld
Lieke en Tim zijn in gemeenschap van goederen getrouwd. Als de ouders van Lieke overlijden, erft zij een kostbaar schilderij. In het testament van haar ouders is bepaald dat de uitsluitingsclausule hierop van toepassing is. Dit schilderij valt dus niet in de gemeenschap van goederen en wordt geen gemeenschappelijk bezit. Bij een eventuele scheiding kan Tim geen aanspraak maken op dit schilderij.
Verknochte goederen en schulden
Deze bijzonder goederen en schulden vallen ook buiten de gemeenschap. Verknochte goederen en schulden zijn goederen en schulden die op bijzondere wijze zijn verbonden aan u of aan uw partner. De Hoge Raad, de hoogst rechterlijk instantie in Nederland, heeft strenge eisen gesteld aan de voorwaarden voor verknochtheid. Hiermee wil de Hoge Raad voorkomen dat mensen zich, met name bij een scheiding, simpelweg op het standpunt stellen dat (bijna) alle bezittingen verknocht zijn. Volgens de rechter is een ontslagvergoeding bijvoorbeeld niet verknocht, maar een invaliditeitspensioen meestal wel. Ook wordt smartengeld ten gevolge van een ongeval meestal gezien als verknocht aan de persoon die het ontvangen heeft.
Pensioen
Het pensioen valt ook buiten de gemeenschap van goederen. Toch moet bij echtscheiding wel een bepaalde verdeling van pensioenrechten plaatsvinden.
Uitgangspunt bij de verdeling van alle bezittingen (en schulden) is dus dat elke partner recht heeft op de helft. Maar dit is niet altijd even eenvoudig. Denkt u bijvoorbeeld aan een huis of een onderneming. Vaak zal de rechter bepalen dat een van beide partners het huis of de onderneming krijgt toegewezen waarbij de andere partner genoegen moet nemen met de helft van de waarde in geld.
Een voorbeeld
Miranda en Leo zijn getrouwd in gemeenschap van goederen. In de gemeenschap valt een kunstwerk dat 10.000 euro waard is. Leo is een fanatiek kunstverzamelaar. De rechter bepaalt dat het kunstwerk aan Leo wordt toebedeeld en dat Leo Miranda een bedrag van 5.000 euro moet betalen.
De verdeling van alle bezittingen en schulden in 3 stappen
In veel gevallen zal er bij de verdeling van alle bezittingen en schulden een verdeling moeten plaatsvinden van:
- de roerende zaken
- de woning
- financiële zaken (geld, verzekeringen, schulden)
Roerende zaken
Roerende zaken zijn zaken die niet (nagel)vast aan de woning zitten. Hierbij gaat het om de inboedel: de spullen die u in huis heeft staan, zoals de meubels, keukengerei en de computer. Ook een auto is een roerende zaak. Van deze spullen kunt u een lijst maken en ieder voorwerp kunt u een waarde geven.
Een voorbeeld
Irene en Mark hebben een lijst van hun roerende zaken opgesteld. De totale waarde van de roerende zaken schatten zij op 8.000 euro. Uit de lijst blijkt dat Irene goederen krijgt toebedeeld die in totaal 3.000 euro waard zijn en Mark krijgt goederen die in totaal 5.000 euro waard zijn. Om beiden de helft van de waarde te laten ontvangen dient Mark Irene nog een bedrag van 1.000 euro te betalen.
De woning
De woning wordt vaak verkocht of met hypothecaire schuld aan u of uw ex-partner toebedeeld. Als de woning een overwaarde heeft (de marktwaarde van de woning is hoger dan de resterende hypotheekschuld) of juist een negatieve waarde heeft (de hypotheekschuld is hoger dan de marktwaarde van de woning), moet de ene partner de ander natuurlijk financieel compenseren.
Als er een discussie ontstaat over de waarde van de woning, zal er een taxateur moeten worden ingeschakeld die de marktwaarde van de woning bindend vaststelt.
Een voorbeeld
Guusje en Aram moeten een woning verdelen. De taxateur heeft de waarde van de woning bepaald op 200.000 euro. De nog openstaande hypotheekschuld bedraagt 180.000 euro.
Aan de hypotheek is een levensverzekering gekoppeld. De premies van deze levensverzekering vormen een spaarpot waarmee de hypothecaire lening op de einddatum kan worden afgelost. De verzekering heeft op het moment van de echtscheiding een waarde van 8.000 euro.
Aram blijft in de woning wonen. De woning, de hypotheekschuld en de levensverzekering worden aan hem toegewezen. De waarde van deze zaken is dus 200.000 euro – 180.000 euro + 8.000 euro = 28.000 euro.
Guusje wordt ontslagen uit de hoofdelijke aansprakelijkheid van de hypotheek. Dit houdt in dat Guusje niet langer verantwoordelijk is voor de rente en aflossingsverplichtingen van de hypotheek. Daarnaast krijgt zij van Aram een bedrag van 14.000 euro.
Financiële zaken
Hierbij moet u denken aan bankrekeningen, verzekeringen en lijfrenten. Ook deze waardepapieren moeten natuurlijk verdeeld worden. Bij de waardering van levensverzekeringen en lijfrente verzekeringen wordt de zogenaamde afkoopwaarde als uitgangspunt genomen.
De totale verdeling van alle hierboven genoemde zaken, bezittingen en schulden wordt vaak vastgelegd in een officieel document, het zogenaamde echtscheidingsconvenant.
Verhaal en draagplicht van schulden na de echtscheiding
Een schuldeiser van u of uw ex-partner mag zich verhalen op alle goederen die behoren tot de ontbonden gemeenschap. Daar vallen alle goederen in die tot de gemeenschap behoorde op het moment dat de echtscheidingsbeschikking werd ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand.
De experts via Judex kunnen u onpartijdig helpen bij de gehele afhandeling of een onderdeel van uw scheiding. Van convenant tot inschrijving in het bevolkingsregister. Bekijk via deze link de diensten rondom Scheiden. Nog goed in staat zelf afspraken met elkaar te maken? Dan is online scheiden wellicht iets voor jullie.