Wanneer bent u aan algemene voorwaarden gebonden?

Om u als consument tegen misbruik van algemene voorwaarden te behoeden moet er aan een aantal voorwaarden, voldaan voordat u aan deze voorwaarden gebonden bent. U bent pas aan deze algemene voorwaarden gebonden als:

• deze algemene voorwaarden in het contract van toepassing zijn verklaard. Dat wil dus zeggen dat er in het contract dat u ondertekent een verwijzing is gemaakt naar deze algemene voorwaarden. Let hier dus op bij het tekenen van een contract.
• daarnaast moet u op een redelijke manier in de gelegenheid zijn gesteld om van deze algemene voorwaarden kennis te nemen voordat u tot ondertekening van het contract bent overgegaan. Zo kan de aannemer u deze algemene voorwaarden bijvoorbeeld op voorhand toesturen.
• tot slot moeten deze algemene voorwaarden redelijk zijn. Juristen zeggen dan dat de algemene voorwaarden niet onredelijk bezwarend mogen zijn. Dit is een lastige voorwaarde. Uiteindelijk zal een rechter bepalen wat wel of niet redelijk is. Het komt er in elk geval op neer dat een aannemer of andere adviseur geen zaken met opnemen die bijzonder onredelijk of onfatsoenlijk zijn. In die situatie bent u dus niet aan deze algemene voorwaarden gebonden.

In de praktijk is aan de eerste voorwaarde meestal wel voldaan. In de overeenkomst of op de facturen wordt simpelweg naar deze algemene voorwaarden verwezen. Maar als u een conflict krijgt met een aannemer, architect of andere adviseur over deze algemene voorwaarden, kunt u mogelijk een beroep doen op de tweede of derde voorwaarde.

Zo bent u dus pas gebonden aan algemene voorwaarden als u van deze voorwaarden kennis heeft kunnen nemen. De algemene voorwaarden moeten u als het ware overhandigd zijn. Dit moet u niet te letterlijk nemen want dat kan ook zijn gebeurd door bijvoorbeeld verzending per post. Wanneer u voor de ondertekening nooit de algemene voorwaarden heeft gezien en u er dus ook nooit kennis van heeft kunnen nemen, bent u niet aan deze voorwaarden gebonden.

U kunt deze algemene voorwaarden dan vernietigen. Het vernietigen gaat niet vanzelf, daar moet u wel iets voor doen. U kunt de algemene voorwaarden vernietigen door de andere contractspartij een kort briefje te schrijven waarin u aangeeft dat u de algemene voorwaarden vernietigt omdat u daar nooit kennis van heeft kunnen nemen.

Een andere mogelijkheid om niet aan algemene voorwaarden gebonden te zijn, is een beroep te doen op het feit dat deze voorwaarden zeer onredelijk zijn. Men spreekt dan ook wel van onredelijk bezwarende algemene voorwaarden. In de wet staan een aantal gevallen omschreven van voorwaarden die door een rechter als onredelijk worden beschouwd. Bijvoorbeeld:

• als in de algemene voorwaarden staat dat u het contract niet kunt ontbinden
• als in de algemene voorwaarden een wettelijke verjaringstermijn tot minder dan een jaar wordt verkort
• wanneer de afgesproken prijs binnen drie maanden na ondertekening van de overeenkomst verhoogd mag worden zonder dat u de mogelijkheid heeft de overeenkomst te ontbinden

Als u twijfelt of een bepaalde voorwaarde wel redelijk is, is het verstandig om hierover juridisch advies in te winnen. Houd er wel rekening mee dat algemene voorwaarden die door een branchevereniging ontwikkeld zijn en vrijwel door de gehele branche gebruikt worden in het algemeen als redelijk getoetst zijn.

Bij algemene voorwaarden die door een individuele aannemer of architect zelf zijn opgesteld, zou u meer kans kunnen maken met een beroep op de onredelijkheid van deze voorwaarden.