Een te hoge uitkering, kan een flinke boete opleveren.

Sinds 1 januari 2013 geldt dat als u ten onrechte een te hoge uitkering heeft ontvangen, u de teveel ontvangen uitkering moet terugbetalen en u een boete krijgt ter hoogte van maximaal het teveel ontvangen bedrag. Dit geldt voor alle soorten uitkeringen en ook voor de kinderopvangtoeslag.

Wijzigingen zo snel mogelijk doorgeven
Als er bijvoorbeeld meer mensen op uw adres komen wonen of als u inkomsten krijgt naast uw uitkering, moet u dat per direct melden aan de uitkerende instantie (gemeente, UWV, SVB etc.). Het gaat om alle wijzigingen in uw situatie die van invloed kunnen zijn op uw recht op een uitkering of de hoogte ervan. Geeft u de wijziging niet of te laat door, of geeft u foute gegevens door dan wordt dat – als u dat opzettelijk doet – fraude genoemd. Als de uitkerende instantie hier achter komt, dan moet u niet alleen de teveel betaalde uitkering maar ook nog een boete met dezelfde hoogte als de teveel betaalde uitkering betalen.

Als het fraudebedrag hoger is dan € 10.000, wordt er door gemeente, UWV of andere uitkerende instantie aangifte bij de politie gedaan van die fraude. U kunt dan ook strafrechtelijk worden vervolgd en veroordeeld hiervoor. Dat laatste kan weer zorgen voor een strafblad waardoor daarna bijvoorbeeld werk krijgen of een verzekering afsluiten een probleem kan worden.

Niet alle wijzigingen doorgeven; alleen uw zaak?
Als u de uitkerende instantie niet of niet tijdig of niet volledig inlicht over een wijziging, kan de uitkerende instantie de teveel betaalde uitkering ook eventueel bij andere mensen dan uzelf vorderen. Meestal gaat het om ouders, (ex)echtgenoot of partner. Deze zijn namelijk onderhoudsplichtig op basis van de wet. Er wordt dus verwacht op basis van die wet dat u elkaar ook financieel steunt.

Recidive
Als u meerdere keren binnen vijf jaar ( en voor iemand die bij een eerdere keer een onvoorwaardelijke gevangenisstraf heeft gekregen tien jaar) niet alles wat nodig is doorgeeft aan de gemeente, UWV, SVB etc. , dan moet u naast de teveel betaalde uitkering ook een boete van maximaal 1,5 keer het bedrag dat u onterecht heeft ontvangen betalen. Deze boete wordt ingehouden op uw uitkering. Dat kan betekenen dat u tijdelijk geen uitkering meer ontvangt. Die periode kan maximaal 5 jaar duren. Bij een bijstandsuitkering duurt die periode maximaal 3 maanden. In die periode heeft u dan ook geen recht op de beslagvrije voet. Uw volledige uitkering bent u in dat geval dus kwijt.

Terugbetalen
Moet u terugbetalen en krijgt u een boete opgelegd? Dan krijgt u een brief met het verzoek om het onterecht ontvangen bedrag terug te betalen en de boete te betalen. U moet dan binnen de in de brief genoemde termijn contact zoeken met de gemeente, UWV of SVB etc. of en hoe dit is terug te betalen. Daarnaast kunt u tegen die brieven bezwaar maken binnen zes weken na de datum van de brief. Bezwaar schorst de terugbetaling of de boete niet op. U blijft dus verplicht dit alvast te betalen ook al maakt u bezwaar.

Boete
Van belang is te weten of de gemeente, SVB of UWV u verwijt iets niet of onjuist te hebben meegedeeld waardoor u een boete opgelegd heeft gekregen. Van belang is te weten wanneer dat was, want voor overtredingen voor 1 januari 2013 gelden andere regels dan erna.

Gaat het om iets niet of onjuist te hebben meegedeeld voor 1 januari 2013, dan is de maximale boete € 2.269,–.
Gaat het om iets niet of onjuist meedelen op of na 1 januari 2013, dan kan de boete in beginsel 25%, 50%, 75% of 100% van het terug te vorderen bedrag zijn. Het is in beginsel:

• 100% bij opzettelijk handelen of nalaten;
• 75% bij grove schuld;
• 50% bij verwijtbaar handelen of nalaten;
• 25% bij verminderde verwijtbaarheid

De rechter kan afhankelijk van de omstandigheden in uw zaak van deze percentages afwijken. ls u te maken krijgt met een terugvordering of een boete krijgt opgelegd van gemeente, UWV of SVB etc. , zoek dan contact met een bij voorkeur op het terrein van sociale zekerheid gespecialiseerde advocaat. Hij/zij kan het verschil maken hierin.

Edwin Jonkman is specialist op het gebied van de sociale zekerheid en als advocaat verbonden aan Zumpolle Advocaten.