Pas op met een verouderd testament

Dat een verouderd testament in combinatie met een tweede huwelijk tot vervelende financiële gevolgen kan leiden bleek onlangs toen zich in mijn praktijk de volgende situatie aandiende.

Een man en vrouw, laten we ze Jan en Thea noemen, zijn met elkaar gehuwd op basis van huwelijkse voorwaarden. De echtelijke woning met een waarde van ca. 200.000 euro staat op naam van Thea. Voor beiden is dit hun tweede huwelijk. Jan is 8 jaar jonger dan Thea.

Vechtscheiding

Jan heeft een vechtscheiding achter de rug en Thea is helaas haar eerste echtgenoot Rob op jonge leeftijd verloren aan de gevolgen van een auto-ongeluk. Zij had met Rob twee kinderen die beiden nog minderjarig waren toen Rob in 1994 overleed. Gelukkig was er een testament met ouderlijke boedelverdeling. Deze testamenten werden vóór 2003 veelvuldig gemaakt ter bescherming van de langstlevende echtgenoot tegen de erfrechtelijke aanspraken van de kinderen.

Op basis van het testament van Rob ging zijn hele nalatenschap naar Thea en kregen de kinderen in feite een tegoedbon ter grootte van hun erfdeel berekend naar het moment dat Rob overleed. Moeder Thea bleef dat erfdeel schuldig aan haar twee kinderen tot aan het moment dat ook zij zou komen te overlijden.

Rentebepaling in testament

Tijdens het gesprek bleek dat ieder van de twee zonen per de overlijdensdatum van hun vader een tegoed had van ca. 40.000 euro. Let wel: dit is dus de aanvangswaarde van de tegoedbon per de overlijdensdatum van Rob in 1994. Uit het testament van Rob bleek bovendien dat er jaarlijks een enkelvoudige rente van 4,25% op dat tegoed moest worden bijgeschreven. Dit betekent dat beide kinderen per 2010 al een rentetegoed hadden opgebouwd van 27.200 euro. Met andere woorden: als Thea in december van dit jaar zou komen te overlijden, dan zouden haar beide zonen ieder een opeisbaar tegoed hebben van 67.200 euro , samen dus 134.400 euro. Dit gegeven alleen al deed Jan en Thea erg schrikken.

Thea schrok omdat zij zich niet had gerealiseerd haar ‘schuld’ tegenover de kinderen door de rentebepaling inmiddels fors was opgelopen. Jan zag in dat als Thea plots zou komen te overlijden het voor hem wel erg moeilijk zou worden om te kunnen blijven wonen in de huidige woning. De woning was immers eigendom van Thea en Jan had naast een bescheiden inkomen nagenoeg geen bezittingen of spaartegoeden.

Hypotheek op echtelijke woning

Er bleek echter nog een adder onder het gras te zitten in de vorm van een hypothecaire inschrijving. Bij het overlijden van hun vader was er ten behoeve van de toen minderjarige kinderen een recht van hypotheek gevestigd op de woning (die nu eigendom was van Thea ) tot meerdere zekerheid voor hun erfdelen.

Dit was toen noodzakelijk omdat beide zonen op het moment van het overlijden van hun vader minderjarig waren en in die tijd kantonrechters steevast zekerheden eisten voor het erfdeel van een minderjarige. Deze hypothecaire inschrijving rustte nog steeds op het huis en kan alleen met medewerking van beide kinderen worden doorgehaald.

Erfgenaam Jan kan woning alleen verkopen met instemming van kinderen van Thea

Concreet betekent dit dat als Jan, als echtgenoot-erfgenaam na het overlijden van Thea de woning zou willen verkopen, hij hiervoor de toestemming van de kinderen van Thea nodig heeft. Zij moeten immers bereid zijn om de hypothecaire inschrijving op de woning te laten vervallen. Dat zullen zij in principe alleen doen als zij hun inmiddels fors opgelopen vordering op de nalatenschap van hun jong overleden vader Rob voldaan zien. Zou de vrije verkoopwaarde van de woning minder bedragen dan de totale vordering van de beide zoons van Rob, dan loopt Jan zelfs het risico dat hij uit eigen zak geld moet bijbetalen.

De moraal van dit verhaal? Als u, uw vroegere of huidige partner een ‘oud’ testament hebben, is een check op de inhoud en de eventuele aanwezigheid van een rentebepaling geen overbodig luxe.

Denk daarbij eens goed na over uw wensen bijvoorbeeld ten opzichte van uw huidige partner in het geval u zou komen te overlijden. Neem bij twijfel of vragen contact op met een in erfrecht gespecialiseerde notaris.

En mocht u onverwacht geconfronteerd worden met het overlijden van uw huidige partner in een situatie zoals hierboven beschreven, aanvaardt de nalatenschap van uw partner dan uitsluitend beneficiair. Hiermee voorkomt u dat u met uw eigen vermogen aansprakelijk wordt voor eventuele schulden uit de nalatenschap van uw partner.

Eric Greup is notaris en onder meer gespecialiseerd in nalatenschappen. Eric is verbonden aan notariskantoor Jansen & Partner.