Sneller eindresultaat in procedures tegen de overheid

Een veel gehoorde klacht is dat procedures tegen een overheidsinstantie lang duren en weinig effectief zijn, zelfs als de procedure door de burger gewonnen wordt. Als uw beroep bij de rechtbank gegrond verklaard wordt, zal de rechtbank het overheidsbesluit (bijvoorbeeld om u geen vergunning te verlenen) meestal vernietigen met de opdracht aan de overheidsinstantie om een nieuwe beslissing te nemen.

Deze nieuwe beslissing betekent lang niet altijd dat uw zaak daarmee naar tevredenheid wordt afgewikkeld. De overheid, bijvoorbeeld de gemeente, kan met een iets andere motivering opnieuw een voor u negatieve beslissing nemen. Daarmee zouden voor u alle procedures dan weer opnieuw beginnen en er dreigt in theorie een eindeloze herhaling van zetten: de rechtbank stelt u in het gelijk, de overheid neemt een nieuwe negatieve beslissing, u gaat weer in beroep etc. etc.

Bestuurlijke lus

Om dergelijke nieuwe -overbodige- procedures te voorkomen is in de Algemene Wet Bestuursrecht de zogenaamde bestuurlijke lus opgenomen. De rechter kan op grond hiervan besluiten om de overheidsinstantie tijdens de procedure in de gelegenheid te stellen haar besluit (bijvoorbeeld de beslissing om u geen vergunning te verlenen) te herstellen in plaats van dit besluit direct te vernietigen. Hierdoor zou u sneller tot een eindresultaat van het geschil moeten kunnen komen. Dit noemt men ook wel finale geschillenbeslechting.

Raad van State paste onlangs bestuurlijke lus toe

Enkele weken geleden heeft de hoogste bestuursrechter in Nederland, de Raad van State, deze bestuurlijke lus nog toegepast. Het ging in die zaak om de aanvraag van ouders om een -leerlinggebonden- financiering ten behoeve van hun dochter. Deze aanvraag was door de school afgewezen. Door de rechtbank werden de ouder echter wel in het gelijk gesteld omdat de school volgens de rechter onvoldoende had aangegeven waarom de aanvraag was afgewezen. De rechtbank oordeelde dat de school nader onderzoek had moeten verrichten en droeg de school op om opnieuw te beslissen.

De school nam echter een nieuwe beslissing zonder dit nader onderzoek te doen. De Raad van State heeft nu, met een beroep op de bestuurlijke lus, de school de opdracht gegeven om nog tijdens de procedure (binnen zes weken) alsnog onderzoek te verrichten en de rechter en de ouders aan te geven wat de uitkomst van dit onderzoek is.

Op deze wijze wordt voorkomen dat de school opnieuw een beslissing neemt zonder nader onderzoek en de ouders weer beroep moeten instellen met dezelfde argumenten.

Overheidsinstantie hoeft van herstelmogelijkheid geen gebruik te maken

De overheidsinstantie is overigens niet verplicht om gebruik te maken van de mogelijkheid om het gebrek te herstellen. Dit zal uiteraard wel gevolgen kunnen hebben voor de einduitkomst van de procedure. Maakt de overheidsinstantie wel gebruik van de herstelmogelijkheid, dan mag u vervolgens weer binnen vier weken daarna schriftelijk reageren. In vakjargon: u mag dan een zienswijze indienen.

Conclusie

Met de bestuurlijke lus heeft de bestuursrechter een instrument in handen om tot een snellere definitieve geschilbeslechting te komen. Over het algemeen kan dit voor u als burger het voordeel hebben dat u sneller definitieve duidelijkheid krijgt over een overheidsbesluit.

Robert-Jan Schenkman is verbonden aan Westhoff Advocaten en als advocaat gespecialiseerd in bestuursrecht. Uw reactie is welkom op rjschenkman@westhoff.nl