Wanneer mag ik gearresteerd worden?

Als u verdachte wordt van het plegen van een strafbaar feit, dan kan de politie u staande houden en/of arresteren. Dit laatste noemt men ook wel aanhouden.

Staande houden doet de politie om naar uw persoonsgegevens te vragen. Het vragen naar persoonsgegevens is geen verhoor waarvoor de zogenaamde cautie moet worden gegeven. In dit geval wil dat zeggen dat de politie niet verplicht is om te zeggen dat u niet tot antwoorden verplicht bent.

De gedachte hierachter is dat u op het moment van enkel staande houden nog niet wordt aangemerkt als verdachte. De politie mag u alleen staande houden met het doel om achter uw persoonsgegevens te komen. De agent in kwestie mag u geen vragen stellen over uw eventuele betrokkenheid bij een strafbaar feit. Als u weigert om uw persoonsgegevens te verstrekken, maakt u zich wel schuldig aan een overtreding van de Wet op de identificatieplicht (als u 14 jaar of ouder bent).

Aanhouden bij betrapping op heterdaad

Aanhouden gaat verder dan staande houden. Bent u op heterdaad betrapt, dus tijdens of kort na het plegen van het strafbare feit, dan kan iedereen u aanhouden. Ook gewone burgers mogen u dan aanhouden. Men spreekt dan ook wel van een burgerarrest. Bent u door een burger aangehouden dan moet u wel zo snel mogelijk aan de politie worden overgeleverd.

Aanhouden buiten heterdaad

Bent u niet op heterdaad betrapt dan kan alleen de politie, de hulpofficier (vaak een hogere politiefunctionaris) of de officier van justitie u aanhouden. U kunt op verschillende manieren aangehouden worden, bijvoorbeeld:

• thuis
• op het werk
• nadat u een schriftelijke uitnodiging heeft gehad om op het politiebureau te verschijnen

De politie kan u maximaal 15 uur vasthouden. Dit kan alleen als u verdacht wordt van een feit waarvoor voorlopige hechtenis mogelijk is. Voorlopige hechtenis is in het algemeen mogelijk voor een strafbaar feit waar een gevangenisstraf van vier jaar of meer op staat (en voor enkele specifieke feiten).

Die 15 uur is als volgt opgebouwd:

U mag 6 uur worden vastgehouden voor verhoor, waarbij de periode tussen 00.00 uur en 09.00 uur niet meetelt. U mag overigens tijdens deze nachtelijke uren wel door de politie verhoord worden.

Voor een feit waarop geen voorlopige hechtenis mogelijk is (dit zijn dus in het algemeen lichtere strafbare feiten) kan de politie u maximaal 21 uren vasthouden voor verhoor. De eerdergenoemde periode van 6 uur mag in dat geval namelijk verlengd worden met nogmaals 6 uur als:

• er dus sprake is van een feit waarvoor geen voorlopige hechtenis mogelijk is, en
• als deze verlenging nodig is om uw identiteit vast te stellen

Ook in deze situatie worden de uren tussen 00.00 uur en 09.00 uur weer niet meegerekend.
Let op: de tijd dat u vanaf de plaats waar u bent aangehouden naar de plaats van verhoor wordt vervoerd wordt ook niet meegerekend. Schematisch ziet de maximale tijd dat de politie u kan vasthouden er dus als volgt uit:

Als het gaat om een feit waarvoor voorlopige hechtenis mogelijk is:

• duur transport onbekend
• verhoor 6 uren
• tijd tussen 00.00 uur en 09.00 uur telt niet mee
• als de officier u nog langer vast wil houden moet hij u in verzekering stellen

Als het gaat om een feit waarvoor voorlopige hechtenis niet mogelijk is:

• duur transport onbekend
• verhoor 6 uren
• eenmaal verlenging van 6 uren mogelijk
• tijd tussen 00.00 uur en 09.00 uur telt niet mee
• hierna moet de officier u vrijlaten

U kunt geen bezwaar of beroep tegen uw aanhouding instellen

Tegen de aanhouding voor verhoor staan geen rechtsmiddelen open. Dit wil zeggen dat u tegen een aanhouding geen bezwaar of beroep kunt instellen. Als er tijdens uw aanhouding bijvoorbeeld buitenproportioneel geweld tegen u is gebruikt, dan kunt u hier pas bij de rechter-commissaris tijdens de voorgeleiding over klagen. U doet er goed aan om dit in het proces-verbaal van verhoor direct duidelijk aan te geven.

Daarnaast kunt u altijd een klacht indienen bij de politie.

Recht op advocaat bij eerste verhoor?

Hoewel u ook al in de voorfase van een straftraject het recht heeft om een advocaat te raadplegen, het zogenaamde consultatierecht, bestaat er geen recht om een advocaat bij het politieverhoor aanwezig te laten zijn.