Het OM kan u een voorstel doen om strafvervolging te voorkomen: de transactie

Het OM kan u tijdens een speciale OM-zitting een voorstel doen om strafvervolging te voorkomen.

Het OM is de enige instantie in Nederland belast met de opsporing en vervolging van strafbare feiten. De officier van justitie bepaalt dan ook wie er voor de rechter moet verschijnen en wie niet. Het OM kan echter voor een groot aantal veel voorkomende strafbare feiten de verdachte zelf een transactievoorstel doen, waarmee de strafzaak wordt afgedaan. Als u dus op dit aanbod ingaat, hoeft u niet meer voor de rechter te verschijnen.

Het voorstel wordt u tijdens een speciale zitting gedaan. Het is een speciale zitting omdat hierbij geen rechter aanwezig is. Bij minderjarige verdachten heet deze zitting een OTP-zitting (dit staat voor ‘Oproep Ten Parkette’), bij meerderjarige verdachten heeft men het over een TOM-zitting (dit staat voor ‘Taakstrafzitting Openbaar Ministerie’). De officier van justitie of een parketsecretaris doet u tijdens een dergelijke zitting een strafvoorstel.

Het voorstel kan bijvoorbeeld bestaan uit het aanbieden van een werkstraf of een leertraject of uit de betaling van de schade aan het slachtoffer. Het OM kan een dergelijk voorstel doen bij meerderjarige verdachten voor maximaal 120 uur werkstraf/leerstraf en alleen voor strafbare feiten waar een maximum gevangenisstraf op staat van minder dan 6 jaar.

Bij de OTP (minderjarigen) geldt een maximale taakstraf van 60 uren. Als de officier van justitie eigenlijk vindt dat u een hogere straf verdient, dan zal hij uw zaak alsnog aan de strafrechter moeten voorleggen. Hij zal u dan niet uitnodigen voor een OTP/TOM-zitting.

Hoe verloopt een TOM- en OTP-zitting?

Bij de TOM- en OTP-zittingen gaat het om verdachten die verdacht worden van het plegen van een klein vergrijp. U moet daarbij bijvoorbeeld denken aan:

• openlijke geweldpleging
• eenvoudige mishandeling
• winkeldiefstal
• diefstal
• bedreiging
• vandalisme met geringe schade
• belediging van een ambtenaar in functie

Nadat de politie het onderzoek naar het strafbare feit heeft afgerond, stuurt de politie het strafdossier (vaak ‘zaaksdossier’ genoemd) naar de officier van justitie. De officier van justitie kan dan bij lichtere strafbare feiten besluiten om u in aanmerking te laten komen voor een Taakstrafzitting Openbaar Ministerie (TOM) of, als u minderjarig bent, een Oproep Ten Parkette (OTP).

U krijgt namens de officier van justitie van de parketsecretaris een uitnodiging om te verschijnen op de TOM-zitting. U mag zich tijdens de TOM-zitting net als bij een normale zitting laten bijstaan door een advocaat. Net als bij een gewone zitting is dit geen verplichting.

Uitnodiging voor een TOM-zitting

Als u een advocaat wilt inschakelen, moet u wel zelf actie ondernemen. Uw advocaat wordt namelijk niet automatisch op de hoogte gesteld van uw TOM-zitting. In de uitnodiging van de parketsecretaris staat het parketnummer vermeld. Met dit parketnummer kan uw advocaat zich namens u bij het parket aanmelden en als uw advocaat en een kopie van het dossier opvragen. Aan de hand van dit dossier kunt u dan de kansen en mogelijkheden van uw zaak bespreken.

In de uitnodiging staat verder duidelijk vermeld waar en wanneer u moet verschijnen.
Ook staat in de uitnodiging omschreven van welk strafbaar feit u wordt verdacht.

Op de dag van de TOM-zitting

In sommige arrondissementen vinden de TOM/OTP-zittingen plaats in de rechtbank, in andere arrondissementen moet u op het parket zelf te verschijnen.

Op de dag van de TOM-zitting meldt u zich bij de portier van het arrondissementsparket of het gerechtsgebouw. De portier zal u vervolgens vertellen waar u moet zijn.

Zowel bij de rechtbank als het OM, komt u eerst door de beveiliging. Deze beveiliging lijkt op de beveiliging die u misschien wel kent van Schiphol. Uw ‘bagage’ (handtas e.d.) wordt namelijk gescand en u moet door een detectiepoortje, nadat u al uw metalen voorwerpen heeft afgedaan.

Eenmaal binnen kunt u zich melden bij de bode. De bode zal dan noteren dat u aanwezig bent. In sommige arrondissementen, bijvoorbeeld Utrecht, vindt er voorafgaand aan de TOM-zitting nog een gesprek plaats met een medewerker van de reclassering. Dit gesprek vindt dan plaats in de rechtbank. In andere arrondissementen (bijvoorbeeld Zwolle-Lelystad) is het weer gebruikelijk dat een medewerker van de reclassering voorafgaand aan de zitting contact met u opneemt.

Vindt de TOM-zitting plaats in het gerechtsgebouw dan zal de bode de zaak uitroepen. Houdt u er rekening mee dat zeker op het einde van de dag de TOM-zittingen uit kunnen lopen. Het kan dus zijn dat u (even) moet wachten. De TOM-zitting is een besloten aangelegenheid. De TOM-zittingen zijn niet open voor publiek en belangstellenden. De officier van justitie wordt tijdens een TOM-zitting vaak vertegenwoordigd door een parketsecretaris.

Naast de parketsecretaris zit de griffier. De griffier maakt aantekeningen van de zitting en werkt ze na de zitting uit. De parketsecretaris zal uw persoonsgegevens verifiëren en met u de zaak bespreken en zal u een voorstel doen.

Tip: Neem altijd een legitimatiebewijs mee naar de TOM-zitting.

Het voorstel van het OM

Tijdens een TOM/OTP-zitting kan u een van de volgende voorstellen gedaan worden:

• Een (voorwaardelijke) taakstraf en/of leerstraf (maximaal 120 uur).
• Het betalen van een geldsom (via acceptgiro of direct contact of via pin).
• Het vergoeden van de eventuele schade.
• Het seponeren onder bepaalde voorwaarde(n).
• Een combinatie van deze voorwaarden.

Wordt de zaak door de parketsecretaris geseponeerd, dan betekent dit dat hij de zaak als het ware terzijde legt zonder oplegging van een verdere sanctie (taakstraf- en of leerstraf etc.) Wel kan de parketsecretaris een sepot aan bepaalde voorwaarden verbinden. U moet dan bijvoorbeeld denken aan de voorwaarde dat u zich binnen een proeftijd van twee jaren niet schuldig mag maken aan een strafbaar feit.

Als u akkoord gaat met het voorstel en u voldoet aan de voorwaarden, dan wordt uw zaak niet meer aan een rechter voorgelegd. De voorstellen van de parketsecretaris zijn veelal ook iets gunstiger, dus lichter van aard, dan de straf die de officier van justitie zal eisen als het wel op een zitting voor de strafrechter aankomt.

Als u de voorwaarden niet nakomt, bijvoorbeeld indien u de acceptgiro niet binnen de daarvoor gestelde termijn voldoet, of als u de taak- of leerstraf niet of niet naar behoren uitvoert. dan kan de officier van justitie u alsnog dagvaarden en komt uw zaak alsnog voor de rechter.

OTP-zitting

Een OTP-zitting verloopt eigenlijk exact hetzelfde als een TOM-zitting. Een belangrijk verschil is wel dat de Raad voor de Kinderbescherming een adviesrapport uitbrengt dat wordt opgesteld nadat met de minderjarige en zijn ouders/verzorgers en eventuele informanten (leraar, mentor, begeleider etc.) is gesproken. De Raad voor de Kinderbescherming geeft in het rapport ook een strafadvies. Als voorwaarde bij de OTP kan de zogenaamde ‘maatregel Hulp en Steun’ worden opgelegd.

Deze maatregel duurt maximaal 2 jaar en bestaat uit gesprekjes tussen de minderjarige en zijn begeleider. De begeleiding is gericht op het oplossen van concrete problemen in de directe leefomgeving (thuis, school, vrije tijd etc.). Hierover worden dan afspraken gemaakt waar de minderiarige zich aan moet houden. De jongere wordt gecontroleerd en min of meer onder toezicht gehouden.

De ouders van de minderjarige mogen bij de OTP-zitting aanwezig zijn en worden hiertoe ook uitgenodigd.

Bij de OTP-zitting mag het OM maximaal een taak/werkstraf voorstellen voor de duur van 60 uur.

Let op: minderjarige verdachten hebben vaak recht op kostenloze rechtsbijstand. Als er op de OTP-zitting een taakstraf van meer dan 20 uren wordt aangeboden of een geldsom vanaf 115 euro wordt voorgesteld, krijgt de minderjarige verdachte automatisch een advocaat toegewezen.