Waarom moet ik weten of ik verdachte ben?

Het is voor u van groot belang om te weten of u verdachte bent:

• Pas vanaf het moment dat u verdachte bent kunnen de politie, het openbaar ministerie en de rechterlijke ambtenaren onderzoeksbevoegdheden en dwangmiddelen (bijvoorbeeld aanhouding, verhoor, inverzekeringstelling en voorlopige hechtenis) toepassen.
• Vanaf het moment dat u verdachte bent krijgt u ook bepaalde rechten en moeten ten aanzien van u bepaalde regels worden nageleefd. Zo heeft u bijvoorbeeld recht op een advocaat.

Een voorbeeld.

Als verdachte hoeft u niet actief aan uw eigen veroordeling mee te werken. Zo bent u bij een politieverhoor bijvoorbeeld niet verplicht tot antwoorden. U kunt gebruik maken van uw zwijgrecht. De vraag of het in een bepaalde situatie beter is om te zwijgen of om te spreken is niet in zijn algemeenheid te beantwoorden.

Dit kan namelijk per zaak verschillen. Zo zal het de ene keer beter zijn om wel wat te verklaren en zal andere keer zwijgen beter zijn. Het is belangrijk om met uw strafrechtadvocaat te bespreken of u beter kunt zwijgen of spreken.

De politie of een andere verhorende ambtenaar (bijvoorbeeld de rechter-(commissaris)) dient u op uw zwijgrecht te wijzen voorafgaand aan een verhoor. Deze verplichting heet de cautie. Cautie is dus de mededeling dat u niet verplicht bent om te antwoorden. Deze cautie hoeft alleen gegeven te worden aan verdachten.

Als u twijfelt, zwijg dan. Een afgelegde verklaring is namelijk niet terug te draaien. Zeker niet als u de verklaring (het proces-verbaal van verhoor) heeft ondertekend. Het wijzigen of intrekken van uw verklaring betekent namelijk niet dat de rechter uw oorspronkelijke verklaring niet voor het bewijs mag gebruiken.

Het zwijgrecht geldt ook voor vragen over uw persoonsgegevens. U bent als verdachte dus niet verplicht om uw persoonsgegevens op te geven. Een valse naam opgeven mag weer niet. Dit is namelijk wel strafbaar.

Houd er wel rekening mee dat als u weigert om uw persoonsgegevens op te geven, de politie maatregelen kan treffen om alsnog achter deze gegevens te komen. Zo kunt u dubbel zo lang worden vastgehouden om verhoord te worden (12 uur in plaats van 6 uur, waarbij de uren tussen 00.00 uur en 09.00 uur niet worden meegeteld).

Niet alle vragen van de politie vallen onder de cautieplicht. Zo worden de algemene vragen als: ‘Is dat uw pistool?’ aan een persoon in een woning, of ‘Van wie is die cocaïne?’ aan de barman van een café nog niet opgevat als een verhoor van een verdachte.