Welke soorten testamenten zijn er?

In een testament kunt allerlei zaken regelen die van belang kunnen zijn na uw overlijden. Veel mensen denken daarbij alleen aan het aanwijzen of uitsluiten van bepaalde erfgenamen, maar u kunt met een testament veel meer zaken regelen.

Met een testament kunt u bijvoorbeeld:

• bepalen wat er met uw vermogen na uw overlijden moet gebeuren
• erfgenamen aanwijzen
• erfgenamen uitsluiten (bijvoorbeeld uw kinderen onterven)
• een executeur benoemen (iemand die uw nalatenschap moet afwikkelen)
• de voogdij over uw minderjarige kinderen regelen
• een bewindvoerder benoemen

Testamenten zijn er in allerlei vormen, de meest voorkomende varianten zijn:

1. Langstlevende testament met ouderlijke boedelverdeling

De zogenaamde ‘ouderlijke boedelverdeling’ is een testamentvorm die onder het huidige recht niet meer kan worden gemaakt. Het was onder het erfrecht zoals dat gold vóór 2003 een veel gebruikte vorm van een verzorgingstestament voor ouders met kinderen.

In de basis komt deze testamentvorm erop neer dat de langstlevende ouder alle bezittingen van de nalatenschap krijgt. Volgens de erfrechtelijke regels die sinds 2003 gelden, is dit min of meer de standaardregeling voor mensen die geen testament hebben.

Let op: een testament ouderlijke boedelverdeling dat vóór 2003 is opgesteld is gewoon geldig. Er zullen de komende jaren nog heel veel van dit type testamenten worden afgewikkeld.

2. Vruchtgebruiktestament

Bij een vruchtgebruiktestament wordt in de regel een testament opgemaakt waarbij de langstlevende ouder wordt uitgesloten als erfgenaam in de nalatenschap en de kinderen de gehele (of nagenoeg gehele) nalatenschap in eigendom krijgen.

De langstlevende krijgt wel het vruchtgebruik van de hele nalatenschap of een gedeelte daarvan, door middel van een zogenaamd legaat van vruchtgebruik. Dit houdt in dat de langstlevende ouder de bezittingen van de nalatenschap wel mag blijven gebruiken, maar van deze bezittingen uiteindelijk geen eigenaar van wordt.

Dit vruchtgebruik eindigt dan wanneer de langstlevende zelf ook overlijdt. Ook kan in deze testamentvorm geregeld worden dat het vruchtgebruik van de echtelijke woning eindigt op het moment dat de langstlevende ouder deze woning verlaat.

3. Combinatie testament

In bepaalde situaties wil de erflater (degene die het testament op laat stellen) de keuze van de verdeling van de nalatenschap overlaten aan de langstlevende echtgenoot. Die kan dan zelf een keuze maken voor bijvoorbeeld de wettelijke verdeling of een legaat van vruchtgebruik (zie hierboven).

4. Echtscheidingstestament

Na een echtscheiding willen beide ex-partners in het algemeen dat ze over en weer niet meer van elkaar erven. Toch zijn er situaties denkbaar waarbij – zonder testament – er toch vermogen naar de ex-partner overgaat. Dit kan met name gebeuren als u samen kinderen heeft.

Bij overlijden van de eerste ouder erven de kinderen. Komt daarna een kind te overlijden -zonder achterlating van kinderen of echtgenoot – dan zal de nalatenschap (zonder testament) vereven naar diens broers/zusters en de langstlevende ouder (de ex-partner). Als u dit wilt voorkomen moet er een testament worden opgemaakt.

In een dergelijk testament wordt dan de nalatenschap na het overlijden van een kind dan naar anderen dan de ex-partner gestuurd.

Raadpleeg hierover een notaris.