Het werk van de executeur aan de hand van een praktijkvoorbeeld
Stel dat de boedelbeschrijving van een nalatenschap er als volgt uitziet:
Bezittingen
- onroerend goed (woning) 500.000 euro
- inboedel 2.500 euro
- auto 10.000 euro
- banksaldo 30.000 euro
- vordering inkomstenbelasting 1.200 euro
Het totaalsadlo aan bezittingen komt daarmee uit op 543.700 euro
Schulden
- hypotheekschuld 250.000 euro
- persoonlijke lening 10.000 euro
- belastingschuld 3.700 euro
- huishoudelijke schulden 500 euro
Het totaalsaldo aan schulden komt daarmee uit op 264.200 euro. Het saldo van de nalatenschap is dan dus gelijk aan 543.700 euro minus 264.200 euro = 279.500 euro. Verder nemen we aan dat er nog de volgende kosten gemaakt zijn:
- Kosten uitvaart: 8.000 euro
- Uitkering uitvaartverzekering: 6.000 euro
Het zogenaamde zuivere nalatenschapssaldo bedraagt dan 277.500 euro.
Er is in dit praktijkvoorbeeld sprake van een testament, waarin u door uw overleden oom als executeur benoemd bent. Uw oom heeft zijn drie zusters tot enige erfgenamen benoemd. Daarnaast heeft hij aan twee achterneven ieder een legaat van een geldsom van 20.000 euro toegekend.
U aanvaardt uw benoeming als executeur en gaat aan de slag.
De drie zusters hebben allen de nalatenschap zuiver aanvaard. De notaris heeft een verklaring van erfrecht en executele opgesteld waaruit uw bevoegdheden als executeur blijken. In het testament van uw oom is bepaald dat u voor het te gelde maken van goederen geen toestemming van de erfgenamen nodig heeft, voor zover dat nodig is voor de voldoening van de schulden van de nalatenschap.
Wat gaat u nu doen?
U constateert allereerst dat u voor 40.000 euro aan legaten moet uitkeren. U informeert de beide achterneven over de hen toekomende legaten. Het geld zelf is niet volledig in contanten aanwezig. Om de bankrekeningen staat niet meer dan 30.000 euro. Bovendien is er een belastingschuld in de inkomstenbelasting, een persoonlijke lening van 10.000 euro en een hypotheekschuld van maar liefst 250.000 euro.
Successierecht
Van de boedelnotaris heeft u gehoord dat er door de legatarissen en erfgenamen belasting betaald moet worden over hun legaat en erfdeel. Deze belasting, de zogenaamde successierechten, heeft u door de boedelnotaris laten berekenen.
Ook heeft de boedelnotaris u verteld dat u als beheersexecuteur aangifte successierecht moet doen bij de belastingdienst. Ook bent u verantwoordelijk voor de afdracht van de juiste belasting. De successierechten bedragen 7.390 euro voor elk van de achterneven en 23.828 euro voor elk van de drie zussen. U reserveert een totaalbedrag van 86.264 euro voor de belastingdienst.
Uitgaande van een zuiver nalatenschapssaldo van 277.500 euro resteert er voor de erfgenamen dus netto 277.500 – 40.000 (legaten inclusief bijbehorende successierechten) – 71.484 (successierechten voor zusters) = 166.016 euro. Per erfgenaam (per zus) komt dit neer op een bedrag van 55.338 euro.
Hoe krijgt iedereen nu zijn geld?
Het is duidelijk dat u bezittingen zult moeten verkopen om iedereen (schuldeisers, legatarissen, belastingdienst en erfgenamen) ‘zijn geld’ uit te kunnen keren. U bent hiertoe als executeur bevoegd. Volgens de wet heeft u namelijk de bevoegdheid om ‘over de goederen van de nalatenschap te beschikken voor zover dat nodig is om de schulden van de nalatenschap te voldoen’.
U verkoopt namens de erfgenamen de woning, de auto en de inboedel. U betaalt uit de bankrekeningen de inkomstenbelasting, de huishoudelijke schulden, de persoonlijke lening en de nota van de uitvaartondernemer. U reserveert de te ontvangen belastingteruggaaf en de verschuldigde bedragen aan successierecht.
Uw rekening en verantwoording aan de erfgenamen ziet er op hoofdlijnen zo uit:
- opbrengst woning (na aftrek hypotheek) 250.000 euro
- opbrengst auto 10.000 euro
- opkoper inboedel 2.500 euro
- teruggaaf belasting 1.200 euro
- restant bankrekening 5.000 euro
Totaal aan opbrengsten: 268.700 euro
- af: successierechten legatarissen 14.780 euro
- af: successierechten erfgenamen 71.484 euro
- uit te keren aan legatarissen 25.220 euro
- uit te keren aan erfgenamen 157.215 euro
Elke zuster zal dus netto 52.405 euro ontvangen.
Let op: In dit voorbeeld is afgezien van kosten en beloning van de executeur.