Hoofdverplichtingen van de architect

Van de architect mag u verwachten dat deze instaat voor de technische deugdelijkheid van uw woning. Dat betekent echter niet dat u de architect voor alles wat er misgaat in een project aansprakelijk kunt houden.

Afhankelijk van de algemene voorwaarden die door de architect worden gehanteerd, is de architect over het algemeen alleen aansprakelijk voor door hem gemaakte verwijtbare fouten.

Dit zijn dus fouten die een goed en zorgvuldig architect onder deze omstandigheden met een normale oplettendheid en bij een normale wijze van vakuitoefening zou behoren te vermijden.

Zo mag u van uw architect u bijvoorbeeld verwachten dat:

• hij op de hoogte is van de laatste technische ontwikkelingen op zijn vakgebied.
• zijn ontwerp geschikt is om op uw grond te bouwen. De architect moet dus onderzoek doen naar de bodemgesteldheid of naar eventueel reeds bestaande funderingen.
• hij uw budget in de gaten houdt en dus dat het project financieel haalbaar is
• het project technisch haalbaar is
• het project juridisch haalbaar is

Dat laatste is erg belangrijk. Er kan immers nog zo’n mooi ontwerp worden gemaakt voor een betaalbare prijs, maar als er geen bouwvergunning voor verleend wordt, dan heeft u daar niets aan. De architect moet dus bij het ontwerp goed rekening houden met de juridische hindernissen die met name de overheid door middel van bouwregelgeving en bestemmingsplannen opwerpt.

Van de architect mag echter niet verwacht worden dat hij de garantie geeft dat het plan juridisch haalbaar is. De uiteindelijke beslissing daarover heeft de architect immers niet in de hand. De taak van de architect is om u goed te informeren over de hobbels die u kunt tegenkomen.

U kunt de architect er niet op aanspreken dat u de uiteindelijke realisatie van het ontwerp niet mooi vindt. Over smaak valt immers niet te twisten. De esthetische waarde van ontwerp wordt dus bij de beoordeling van de vraag of de architect zijn werk goed heeft gedaan, buiten beschouwing gelaten.

Na de ontwerpfase zal er een aannemer gezocht moeten worden die het ontwerp gaat realiseren. In deze zogeheten aanbestedingsfase neemt de architect met name een adviserende rol op zich. U bepaalt zelf aan wie u de opdracht voor het bouwen van de woning geeft. De architect blijft hierbij op de achtergrond.

Zodra de uitvoering van de bouw begint, zal de architect zich met name bezighouden met de directievoering. De architect heeft in de fase van directievoering met name een controlerende en sturende taak. Hij moet zorgen dat de aannemer volgens plan bouwt en ook de afgesproken termijnen haalt. Ook mag van de architect verwacht worden dat hij ingrijpt als de aannemer dreigt vast te lopen bijvoorbeeld door onvoorziene problemen.

Als er nog andere neven- of onderaannemers bij het project zijn betrokken behoort het ook tot de taak van de architect om deze partijen hun werkzaamheden onderling af te laten stemmen.

Wanneer kan ik mijn architect aansprakelijk stellen?

Om de bepalen of uw architect aansprakelijk is voor bepaalde schade, is het eerst van belang om te kijken welke algemene voorwaarden er van toepassing zijn op de architectenovereenkomst. In deze voorwaarden kunnen namelijk bepalingen zijn opgenomen die betrekking hebben op (het beperken) van de aansprakelijkheid van de architect.

Veel gehanteerde algemene voorwaarden zijn:

• SR 1997
• RVOI 2001
• DNR 2005

Op de architect rust een zware verantwoordelijkheid terwijl de financiële belangen en risico’s bij het bouwen van een woning groot zijn. De architect zal dan ook zijn aansprakelijkheid zoveel mogelijk willen beperken.

Deze beperking van de aansprakelijkheid van de architect is over het algemeen vastgelegd in de algemene voorwaarden. De architect mag zijn aansprakelijkheid niet helemaal uitsluiten, maar bepaalde beperkingen zijn juridische wel toegestaan.

Als u van mening bent dat uw architect bepaalde werkzaamheden niet goed verricht, dan is het verstandig om hem schriftelijk aan te manen om alsnog de tekortkoming te herstellen.

Soms worden in de algemene voorwaarden ook grenzen gesteld aan de hoogte van de door de architect te betalen vergoeding in gevallen waarin hij wel aansprakelijk kan worden gesteld. Bovendien bevatten de algemene voorwaarden vaak nog bepalingen die de duur van de aansprakelijkheid beperken.

In de SR 1997 is bijvoorbeeld bepaald dat de aansprakelijkheid van de architect verloopt na vijf jaar vanaf de dag waarop de opdracht door voltooiing of opzegging is geëindigd. In de DNR is eenzelfde bepaling opgenomen.

De algemene voorwaarden houden veelal ook nog beperkingen in van de aansprakelijkheid van de architect voor het handelen of nalaten van derden. In de SR 1997 is bijvoorbeeld bepaald dat als op uw verzoek een onderdeel van de opdracht wordt vervuld door een derde, de architect voor deze onderdelen niet aansprakelijk is.

Van de architect mag echter in een dergelijke situatie wel verwacht worden dat hij de afstemming tussen de diverse partijen regelt. Als de architect bemerkt dat deze derde partij zijn werk overduidelijk niet goed doet, dan heeft de architect een waarschuwingsplicht. Hij hoort u dan dus op de tekortkomingen van deze derde partij te waarschuwen. Als de architect dit niet doet, kan hij hiervoor aansprakelijk zijn.

Om een architect met succes aan te kunnen spreken moet (in ieder geval op grond van de DNR 2005) voldaan zijn aan drie eisen:

1. De architect moet toerekenbaar tekort geschoten zijn. Dat betekent dat hij een fout gemaakt heeft die een goed en zorgvuldig handelende architect onder dezelfde omstandigheden met normale oplettendheid niet gemaakt zou hebben.
2. U moet als opdrachtgever de architect in gebreke hebben gesteld en hem hebben gesommeerd om de fout binnen een redelijke termijn te herstellen. U moet in deze brief duidelijk en heel specifiek aangeven welke verwijten u de architect maakt en wat u van hem verwacht.
3. Als de architect vervolgens niet binnen de door u gestelde termijn de gebreken oplost, is hij, zoals dat heet, in verzuim en schadeplichtig.